Door: Redactie - 21 januari 2022 |
In de omgeving van staalbedrijf Tata Steel zitten veel hogere concentraties kankerverwekkende stoffen in de lucht dan het staalbedrijf zelf zegt uit te stoten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Van sommige ziekmakende stoffen hangt zelfs duizend keer zoveel in de lucht als Tata zelf opgeeft.
„Het gaat om een groot en opmerkelijk verschil”, zegt onderzoeker Janneke Elberse van het RIVM. Het ’gat’ tussen verwachte en gemeten concentraties is vooral te zien bij metalen en paks, ofwel polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Koper wordt tot vijftig keer meer aangetroffen door meetstations, en de kankerverwekkende stof paks zelfs tot een factor duizend vaker.
Het RIVM stelt daarmee niet dat Tata, bewust of onbewust, onjuiste gegevens meldt in zijn verplichte emissieregistratie. „Of de milieujaarverslagen van Tata kloppen, weten we niet. Dit zegt ook niets over of het staalbedrijf zich aan wettelijke verplichtingen houdt”, aldus Elberse. Zeker is wel, stelt het RIVM, dat het grootste deel van die extra gemeten stoffen afkomstig moeten zijn van het terrein van de staalindustrie.
Een mogelijke verklaring is dat de feitelijke emissies van Tata inderdaad hoger zijn dan het bedrijf zelf inschat en opgeeft. Maar er zijn meer mogelijkheden, stelt de RIVM-deskundige. Zo kunnen incidenten een groter effect hebben dan gedacht. Ook kunnen andere bedrijven op het terrein, zoals Harsco Metals en Pelt & Hooykaas, bronnen zijn. Een combinatie is ook nog mogelijk.
Naast de staalproductie is er rond de IJmond geen andere mogelijke bron voor de hoge concentraties aan gevaarlijke stoffen. Paks komen vrij bij de productie van kooks in het proces om staal te maken. Ook bereiken ze de lucht door verwaaiing van bergen steenkool. Bronnen voor de gevaarlijke metalen zijn volgens het RIVM de productie van kooks, pellets en sintererts.
Problematisch is de onzekere situatie wel. Elberse: „Als je wilt draaien aan knoppen om deze gevaarlijke uitstoot terug te dringen, dan moet je eerst weten wat de exacte bronnen zijn. Dat weten we nu dus niet.” Alleen als de uitstoot van kankerverwekkende stoffen daadwerkelijk kan worden verlaagd, zijn omwonenden in Wijk aan Zee, Beverwijk en Velsen te vrijwaren van verdere gezondheidsrisico’s.
Het aangetoonde gat tussen geregistreerde uitstoot en gemeten stoffen betekent een nieuwe dreun voor de voormalige Hoogovens. Eerdere studies van het RIVM stelden al dat huisartsen in de IJmond vaker acute gezondheidsklachten rapporteren dan elders in Nederland. Het gaat dan om hoesten, prikkende ogen, benauwdheid en pijn op de borst.
Afgelopen september concludeerde het RIVM bovendien dat de uitstoot van kankerverwekkende stoffen als lood en paks zorgen baart. Die zweven niet alleen in de lucht, maar slaan ook neer als zwarte aanslag op kozijnen en speeltoestellen. Vooral de blootstelling van kinderen jonger dan 12 jaar in het gebied aan deze metalen en paks acht het RIVM zeer ongewenst. Uit cijfers van het Integraal Kankerinstituut Nederland tenslotte bleek al eerder dat longkanker tot 51 procent vaker voorkomt dan gemiddeld.
De nieuwe studie zadelt de opdrachtgevers van het rapport, de gemeenten in de IJmond en de provincie Noord-Holland, op met huiswerk. Het RIVM beveelt de provincie aan om ’de informatie over de uitstoot van bronnen op het terrein van Tata Steel te verbeteren en deze op een transparante manier te ontsluiten’. Ook moet de provincie beter in de gaten houden of de concentraties ziekmakende stoffen daadwerkelijk afnemen.
Er bestaat ook een kans dat de rechter een streep zet door de werkzaamheden van het staalbedrijf. Een serie rechtszaken loopt nu tegen het bedrijf. Advocaat Bénédicte Ficq deed namens 1250 omwonenden aangifte tegen ’criminele luchtverontreiniging’. Milieuorganisatie MOB eist van de rechter dat de vergunning voor de Natuurbeschermingswet wordt vernietigd omdat het bedrijf twintig jaar niets zou hebben gedaan aan vermindering van de stikstofuitstoot.
Tata Steel-directeur Hans van den Berg heeft gezegd dat het bedrijf ’te laat’ is begonnen met verbeteringen. De onderneming wil de kolen in het productieproces vervangen door waterstof, wat een belangrijk deel van de luchtvervuiling en de CO2-uitstoot kan wegnemen. Komende week bespreekt de Tweede Kamer die plannen en de gezondheidssituatie rond Tata Steel.
Lees ook:
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
IndustrieVandaag is een onafhankelijk platform met het laatste nieuws over de procesindustrie, industrial processing, productie industrie, maakindustrie en elektronica industrie.
Neem contact met ons op:
Tel +31 (0)23 737 07 63
Email via contactpagina
