Machinebouw

Wat is machinebouw?

Machinebouw is een belangrijke sector binnen de technische industrie. Deze sector houdt zich bezig met het ontwerpen, ontwikkelen en produceren van machines en apparatuur voor diverse toepassingen, zoals de voedingsmiddelenindustrie, de farmaceutische industrie en de verpakkingsindustrie. In dit artikel zullen we verder ingaan op de belangrijkste aspecten van machinebouw.

Het ontwerp van machines en apparatuur begint met het bepalen van de specificaties en vereisten voor de toepassing waarvoor de machine is bedoeld. Vervolgens worden deze specificaties vertaald naar een ontwerp, waarbij rekening wordt gehouden met factoren zoals de efficiëntie, betrouwbaarheid, veiligheid en duurzaamheid van de machine. Het ontwerpproces omvat vaak ook het testen van prototypes en het doorvoeren van aanpassingen en verbeteringen op basis van feedback.

Naast het ontwerp zijn ook de productie en assemblage belangrijke aspecten van machinebouw. Bij de productie van machines en apparatuur wordt vaak gebruik gemaakt van verschillende materialen, zoals staal, aluminium en kunststoffen. Ook de assemblage van de verschillende onderdelen van de machine is een belangrijk proces, waarbij vaak gebruik wordt gemaakt van geautomatiseerde systemen en robots.

Een ander belangrijk aspect van machinebouw is onderhoud en reparatie. Naast het ontwerpen en produceren van nieuwe machines en apparatuur, bieden veel machinebouwers ook onderhouds- en reparatiediensten aan voor bestaande machines. Hierbij gaat het om het uitvoeren van preventief onderhoud om de levensduur van de machine te verlengen en het oplossen van storingen en defecten om de productie weer op gang te brengen.

Tot slot speelt innovatie een belangrijke rol binnen de machinebouw. Nieuwe technologieën en ontwikkelingen, zoals het Internet of Things (IoT) en Artificial Intelligence (AI), bieden mogelijkheden om machines en apparatuur slimmer en efficiënter te maken. Door het toepassen van deze technologieën kan bijvoorbeeld het energieverbruik van machines worden verminderd en kan de productiviteit worden verhoogd.

Markt machinebouw

Over het algemeen wordt de machinebouwsector beschouwd als een belangrijke sector binnen de Nederlandse industrie, die machines en apparatuur produceert voor verschillende sectoren zoals de voedingsmiddelenindustrie, de chemische industrie, de farmaceutische industrie, de verpakkingsindustrie en de logistieke sector.

Volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bedroeg het aandeel van de machinebouwsector in de totale Nederlandse industrie in 2019 ongeveer 8%.

In termen van toegevoegde waarde was het aandeel van de machinebouwsector in de totale Nederlandse industrie in 2019 ongeveer 14%. Deze cijfers geven een indicatie van de belangrijke positie die de machinebouwsector inneemt binnen de Nederlandse industrie.

Geschiedenis

De geschiedenis van machinebouw gaat terug tot de Industriële Revolutie in de 18e en 19e eeuw, toen de ontwikkeling van nieuwe machines en productieprocessen de basis legde voor de moderne industrie. Deze machines, zoals stoommachines en spinmachines, waren in staat om op grote schaal goederen te produceren en de productiviteit te verhogen.

In de 20e eeuw ontwikkelde de machinebouw zich verder, met de opkomst van de automatisering en de introductie van nieuwe technologieën. Dit leidde tot de ontwikkeling van geavanceerde machines en apparatuur voor diverse toepassingen, zoals de voedingsmiddelenindustrie, de farmaceutische industrie en de verpakkingsindustrie.

In de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw begon de machinebouw zich steeds meer te specialiseren, waarbij bedrijven zich gingen richten op specifieke toepassingen en markten. Dit leidde tot de opkomst van bedrijven die zich richtten op bijvoorbeeld de productie van landbouwmachines, medische apparatuur of verpakkingsmachines.

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw nam de vraag naar geautomatiseerde productieprocessen verder toe, wat leidde tot de ontwikkeling van geavanceerde machines en robots. Ook werden er nieuwe materialen geïntroduceerd, zoals kunststoffen en composieten, die nieuwe mogelijkheden boden voor het ontwerp en de productie van machines en apparatuur.

In de 21e eeuw blijft de machinebouw zich ontwikkelen en evolueren, met de opkomst van nieuwe technologieën zoals het Internet of Things (IoT) en Artificial Intelligence (AI). Deze technologieën bieden mogelijkheden voor het ontwikkelen van slimmere en efficiëntere machines en apparatuur, die beter kunnen worden aangepast aan specifieke toepassingen en markten.

Kortom, de geschiedenis van machinebouw gaat terug tot de Industriële Revolutie en heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een belangrijke sector binnen de technische industrie, waarbij voortdurend nieuwe ontwikkelingen en innovaties plaatsvinden.

Machinebouw toepassingen

Machinebouw is een belangrijke sector binnen de technische industrie en speelt een cruciale rol in een breed scala aan industrieën. Hieronder volgt een overzicht van enkele belangrijke industrieën waarin machinebouw wordt toegepast, met voorbeelden van de machines en apparatuur die worden gebruikt.

Voedingsmiddelenindustrie

De voedingsmiddelenindustrie is een belangrijke afzetmarkt voor de machinebouw. Voedselproducenten maken gebruik van geautomatiseerde productielijnen om voedsel te produceren, verwerken en verpakken. Machines zoals sorteermachines, vullers, sluiters, verpakkingsmachines en etiketteermachines worden gebruikt om voedsel efficiënt en hygiënisch te produceren. Voorbeelden van machines in de voedingsmiddelenindustrie zijn: snijmachines, vullers, sealers, en vul- en sluitmachines.

Verpakkingsindustrie

De verpakkingsindustrie maakt gebruik van geavanceerde machines om producten te verpakken en te transporteren. Machines zoals palletiseermachines, verpakkingsmachines en labelapparatuur worden gebruikt om producten veilig en efficiënt te verpakken en te verzenden. Voorbeelden van machines in de verpakkingsindustrie zijn: palletiseerders, verpakkingsmachines voor dozen en zakken, folieverpakkingsmachines en labelprinters.

Farmaceutische industrie

e farmaceutische industrie is een sterk gereguleerde industrie die strikte kwaliteitscontroles vereist. Machines worden gebruikt voor het produceren, verpakken en transporteren van medicijnen en farmaceutische producten. Machines zoals tabletteermachines, capsulevulmachines, verpakkingsmachines en etiketteermachines worden gebruikt om medicijnen veilig en efficiënt te produceren. Voorbeelden van machines in de farmaceutische industrie zijn: tabletteermachines, capsulevulmachines, blisterverpakkingsmachines en etiketteermachines.

Landbouw

De landbouw is een sector waarin machinebouw al lange tijd een belangrijke rol speelt. Machines worden gebruikt voor het planten, oogsten en verwerken van gewassen. Voorbeelden van machines in de landbouw zijn: tractoren, ploegen, maaimachines en oogstmachines. Ook de ontwikkeling van precisielandbouw heeft geleid tot de introductie van geavanceerde machines zoals drones en GPS-systemen.

Automobielindustrie

De automobielindustrie is een sector waarin machinebouw een belangrijke rol speelt bij de productie van auto’s en andere voertuigen. Machines worden gebruikt voor het lassen, slijpen, boren, frezen en assembleren van onderdelen en componenten. Voorbeelden van machines in de automobielindustrie zijn: lasrobots, freesmachines, boormachines, spuitgietmachines en assemblagelijnen.

Lucht- en ruimtevaartindustrie

In de lucht- en ruimtevaartindustrie worden machines gebruikt voor verschillende toepassingen, zoals het vormen en bewerken van metalen, het snijden van composieten en het monteren van onderdelen. Veel van deze machines zijn speciaal ontworpen om te voldoen aan de hoge eisen van deze industrie, zoals precisie en betrouwbaarheid.

Normen

Binnen de machinebouw worden diverse normeringen gehanteerd die gericht zijn op de kwaliteit en veiligheid van machines en installaties. Hieronder volgen enkele voorbeelden van belangrijke normen die van toepassing zijn op machinebouw:

NEN-EN-ISO 12100: Deze norm beschrijft de basisprincipes voor machineveiligheid en risicobeoordeling. Het helpt bij het identificeren van potentiële gevaren en het bepalen van de juiste veiligheidsmaatregelen.

NEN-EN 60204-1: Deze norm gaat over de elektrische veiligheid van machines en apparaten. Het beschrijft onder andere de minimale veiligheidseisen voor bedrading, kabels en aansluitingen.

NEN-EN-IEC 61439-1: Deze norm beschrijft de veiligheid van laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen. Het geeft richtlijnen voor het ontwerp, de installatie en het gebruik van deze apparatuur.

NEN-EN 1090-1: Deze norm beschrijft de eisen voor de CE-markering van constructieve stalen en aluminium componenten en systemen. Het is van belang voor machinebouwers die componenten van staal of aluminium gebruiken in hun producten.

NEN-EN 1672-2: Deze norm beschrijft de hygiënische eisen voor machines die worden gebruikt in de voedselverwerkingsindustrie. Het richt zich op de preventie van microbiële besmetting en de reinigbaarheid van machines en apparaten.

Door deze normen na te leven kunnen machinebouwers de kwaliteit en veiligheid van hun machines en installaties waarborgen en voldoen aan de wettelijke eisen en regelgeving.

Voordelen machinebouw

De machinebouw biedt verschillende voordelen die van groot belang zijn voor de productieprocessen en de producten zelf. Hieronder staan enkele belangrijke voordelen van machinebouw:

1. Efficiëntie: Het gebruik van machines leidt vaak tot een hogere efficiëntie en productiviteit dan handmatig werk. Machines zijn in staat om op een continue en geautomatiseerde manier te werken, waardoor de productiesnelheid wordt verhoogd en de productiekosten worden verlaagd.
2. Nauwkeurigheid: Machines zijn vaak veel nauwkeuriger dan handmatige bewerkingen. Ze zijn in staat om in een zeer hoog tempo en met een hoge mate van precisie te werken, waardoor er minder fouten worden gemaakt en de kwaliteit van het eindproduct wordt verbeterd.
3. Veiligheid: Machines kunnen vaak veiliger zijn dan handmatige bewerkingen. Ze kunnen bijvoorbeeld gevaarlijke taken uitvoeren, zoals lassen of snijden, terwijl de operator op een veilige afstand blijft. Dit kan het risico op letsel verminderen en de veiligheid van de werknemers verbeteren.
4. Flexibiliteit: Machines kunnen vaak worden aangepast om aan verschillende productievereisten te voldoen. Dit betekent dat ze in staat zijn om verschillende taken uit te voeren en een breed scala aan producten te produceren, waardoor de mogelijkheden voor productie worden vergroot.
5. Schaalbaarheid: Machines zijn gemakkelijker op te schalen dan handmatige processen. Dit betekent dat de productie kan worden opgeschaald naarmate de vraag toeneemt, waardoor de productiekosten dalen en de winstgevendheid toeneemt.

Over het algemeen biedt machinebouw tal van voordelen die de efficiëntie, productiviteit, kwaliteit en veiligheid van de productieprocessen en eindproducten verbeteren.

Nadelen

Hoewel machinebouw vele voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen aan verbonden. Hieronder staan enkele belangrijke nadelen van machinebouw:

1. Hoge kosten: De ontwikkeling en productie van machines kunnen zeer kostbaar zijn. Bovendien kunnen de onderhouds- en reparatiekosten ook hoog zijn, vooral als er gespecialiseerde onderdelen of diensten nodig zijn.
2. Gebrek aan flexibiliteit: Hoewel machines vaak flexibel zijn in termen van aanpassing aan verschillende productie-eisen, kunnen ze minder flexibel zijn dan handmatige processen als het gaat om onverwachte veranderingen. Bijvoorbeeld wanneer er snel een kleinere batch geproduceerd moet worden, kan het lastiger zijn om de machine daarvoor in te stellen.
3. Afhankelijkheid: Een ander nadeel van machinebouw is dat de productieprocessen en eindproducten vaak afhankelijk zijn van de machines. Dit betekent dat als er iets misgaat met de machines, de productie stil komt te liggen. Dit kan leiden tot een hogere mate van kwetsbaarheid voor storingen en technische problemen.
4. Beperkte creativiteit: Bij het gebruik van machines kunnen creatieve oplossingen en improvisatie soms moeilijk zijn, omdat machines vaak ontworpen zijn voor specifieke taken en configuraties. Dit kan een beperking vormen voor bedrijven die willen experimenteren met nieuwe producten of productiemethoden.
5. Minder arbeidsplaatsen: Met de automatisering van productieprocessen, worden sommige arbeidsplaatsen overbodig en kan het aantal banen afnemen. Dit kan leiden tot hogere werkloosheid en een gebrek aan economische groei in bepaalde regio’s.

Hoewel machinebouw de productiviteit en efficiëntie van productieprocessen kan verbeteren, is het belangrijk om rekening te houden met de mogelijke nadelen. Het is essentieel om te zoeken naar manieren om de voordelen te maximaliseren en tegelijkertijd de nadelen te beperken, zodat machinebouw een positieve impact kan hebben op de economie en de samenleving.

Machinebouw trends

Machinebouw is een essentieel onderdeel van de moderne industrie en blijft zich voortdurend ontwikkelen om aan de veranderende behoeften van de markt te voldoen. Hieronder staan enkele trends die momenteel van invloed zijn op de machinebouw.

1. Digitalisering: Een van de belangrijkste trends in de machinebouw is de toenemende digitalisering. Veel machines worden tegenwoordig uitgerust met sensoren en andere digitale technologieën om gegevens te verzamelen en te analyseren. Dit stelt bedrijven in staat om hun processen beter te beheren en te optimaliseren voor efficiëntie en kwaliteit. Daarnaast zijn er ook nieuwe mogelijkheden op het gebied van onderhoud op afstand en het voorspellen van storingen.
2. Automatisering: industriele automatisering is al jaren een trend in de machinebouw, maar het wordt steeds verder ontwikkeld. Machines worden steeds vaker geïntegreerd in geautomatiseerde productielijnen en zijn in staat om taken uit te voeren die voorheen alleen door menselijke operators konden worden gedaan. Dit verhoogt de productiviteit en efficiëntie, terwijl de kosten worden verlaagd.
3. Duurzaamheid: Duurzaamheid wordt steeds belangrijker in de machinebouw, omdat bedrijven proberen hun impact op het milieu te verminderen. Dit kan variëren van het gebruik van energie-efficiënte materialen tot het minimaliseren van afval en het maximaliseren van recycling. Ook het verminderen van geluidsoverlast kan een belangrijke rol spelen.
4. Gebruikerservaring: Naast de efficiëntie en prestaties, wordt de gebruikerservaring van machines steeds belangrijker. Dit omvat zaken als de ergonomie van de machine, het gebruiksgemak en de veiligheid van de operator. Machines worden ontworpen om niet alleen productief te zijn, maar ook om een prettige werkervaring te bieden.
5. Individualisering: Een andere trend in de machinebouw is de individualisering van machines. Bedrijven willen vaak op maat gemaakte oplossingen voor hun specifieke productiebehoeften en machines worden ontworpen om aan deze eisen te voldoen. Dit kan variëren van kleine aanpassingen aan standaardmachines tot volledig op maat gemaakte machines die volledig zijn afgestemd op de specifieke behoeften van een bedrijf.

De machinebouw blijft zich ontwikkelen en evolueren om te voldoen aan de veranderende behoeften van de markt. Deze trends laten zien dat de focus steeds meer verschuift naar digitalisering, automatisering, duurzaamheid, gebruikerservaring en individualisering. Bedrijven die deze trends kunnen omarmen en in hun voordeel kunnen gebruiken, kunnen hun concurrentiepositie versterken en zich onderscheiden in de markt.

Machinebouw vereniging

Er zijn verschillende verenigingen wereldwijd die zich richten op de belangenbehartiging van de machinebouwsector en het bevorderen van kennisuitwisseling en samenwerking tussen de leden. Hieronder volgen enkele voorbeelden van verenigingen op het gebied van machinebouw:

• FME is de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie in Nederland. FME heeft meer dan 2.200 aangesloten bedrijven, waarvan een groot deel actief is in de machinebouwsector. De vereniging biedt haar leden ondersteuning op het gebied van onder andere innovatie, internationalisering en arbeidsvoorwaarden.
• VDMA is de Duitse vereniging van machinebouwers en vertegenwoordigt meer dan 3.200 bedrijven in deze sector. De vereniging heeft als doel het bevorderen van samenwerking en kennisuitwisseling tussen de leden, het ondersteunen van innovatie en het behartigen van de belangen van de sector.
• CECIMO is de Europese vereniging van machinebouwers en vertegenwoordigt meer dan 1.500 bedrijven in deze sector. De vereniging heeft als doel het bevorderen van de groei en de concurrentiekracht van de Europese machinebouwsector, onder andere door het stimuleren van innovatie, het verbeteren van de toegang tot financiering en het bevorderen van de handel.
• AMT is de vereniging van Amerikaanse machinebouwers en vertegenwoordigt meer dan 600 bedrijven in deze sector. De vereniging biedt haar leden ondersteuning op het gebied van onder andere technologie, marktontwikkeling en beleidsbeïnvloeding.
• JMTBA is de Japanse vereniging van machinebouwers en vertegenwoordigt meer dan 300 bedrijven in deze sector. De vereniging heeft als doel het bevorderen van de ontwikkeling en de export van Japanse machinebouwproducten, onder andere door het organiseren van beurzen en evenementen en het ondersteunen van technische samenwerking tussen de leden.

High Tech Platform

Daarnaast heb je in Nederland het High Tech Platform van Mikrocentrum. Dit is een netwerk van bedrijven, kennisinstellingen en experts op het gebied van high tech technologieën. Het platform heeft als doel het bevorderen van kennisdeling, samenwerking en innovatie tussen deze partijen. Het platform organiseert diverse activiteiten, zoals congressen, seminars, workshops en netwerkbijeenkomsten, om kennis en ervaringen uit te wisselen en nieuwe ideeën en innovaties te stimuleren. Ook biedt het platform een online community waar leden elkaar kunnen ontmoeten, informatie kunnen delen en vragen kunnen stellen.

Het High Tech Platform richt zich op diverse high tech sectoren, zoals de machinebouw, de lucht- en ruimtevaartindustrie, de medische technologie en de semiconductorindustrie. Het platform heeft daarom verschillende themagroepen opgericht, waarin experts uit de verschillende sectoren kunnen samenwerken en kennis kunnen uitwisselen.

Het High Tech Platform van Mikrocentrum biedt bedrijven en kennisinstellingen in de high tech sector een platform om hun kennis en expertise te delen en nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan. Hierdoor kan de innovatiekracht van de sector worden vergroot en kunnen nieuwe technologieën worden ontwikkeld die bijdragen aan een duurzame toekomst.

Deze verenigingen en platformen spelen een belangrijke rol in het stimuleren van de groei en innovatie van de machinebouwsector en het behartigen van de belangen van de leden op nationaal en internationaal niveau.

Vakbeurzen machinebouw

Er zijn diverse vakbeurzen en congressen die gericht zijn op machinebouw in Nederland, België en Duitsland. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

Nederland:

• TechniShow: De TechniShow is een vakbeurs voor industriële productietechnologie, waar ook veel aandacht wordt besteed aan machinebouw. De beurs wordt om de twee jaar georganiseerd in de Jaarbeurs in Utrecht.
• WoTS: De WoTS is een vakbeurs die zich richt op onder meer mechanische aandrijftechniek, hydrauliek, pneumatiek en motion control, inclusief machinebouw. De beurs wordt eens in de twee jaar gehouden in de Jaarbeurs Utrecht.

België:

• Indumation: Indumation is een vakbeurs die zich richt op automatisering, aandrijftechniek, instrumentatie en onderhoud, waar ook veel aandacht wordt besteed aan machinebouw. De beurs wordt eens in de twee jaar gehouden in Kortrijk Xpo.
• Maintenance: Maintenance is een vakbeurs die zich richt op industrieel onderhoud, waar ook veel aandacht wordt besteed aan machinebouw. De beurs wordt eens in de twee jaar gehouden in Antwerp Expo.

Duitsland:

• Hannover Messe: Hannover Messe is een van de grootste industriebeurzen ter wereld, met een breed scala aan technologieën, waaronder veel aandrijven en besturen in de machinebouw. De beurs wordt jaarlijks gehouden in Hannover.
• Interpack: Interpack is een internationale vakbeurs voor de verpakkingsindustrie, waar ook veel aandacht wordt besteed aan machinebouw. De beurs wordt eens in de drie jaar gehouden in Messe Düsseldorf.

Deze vakbeurzen en congressen bieden een platform voor bedrijven in de machinebouwsector om hun nieuwste producten, diensten en innovaties te presenteren en om te netwerken met potentiële klanten en partners. Ze bieden tevens een uitstekende gelegenheid voor bezoekers om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en trends in de machinebouwsector en om contact te leggen met leveranciers en experts op dit gebied.

FAQ Machinebouw