Never waste a good crisis

Industrie

IndustrieVandaag wil precies dat zijn wat de naam zegt: actuele informatie en inzicht bieden voor en over de industrie. Natuurlijk in Nederland, maar in een geglobaliseerde wereld als we hebben, zijn de ontwikkelingen elders in de wereld van grote invloed en dus kunnen we er niet omheen die ook te belichten.

In een reeks artikelen bespreken we in de komende maanden wat de merkbare gevolgen zijn van de geopolitiek zoals die zich de afgelopen jaren ontwikkelde. We spreken verschillende partijen die vertellen wat zij in hun bedrijf en in hun netwerk zien. Gelukkig hebben we het daarbij niet alleen over de vervelende gevolgen, maar ook de oplossingen, samenwerkingen, re-engineering en nog veel meer positieve invalshoeken die de industrie heeft. We spreken liever niet van crises, want we houden van een positieve insteek. Maar inmiddels is het een bekend gegeven, een crisis brengt vaak het beste in mensen naar boven en is niet voor niets tegenwoordig vaak synoniem aan kans.

Industrie en Just in Time-problemen

In de industrie zagen we – net als overigens in veel andere sectoren – leverproblemen van componenten waardoor productielijnen, machines en installaties niet, later of anders werden opgeleverd dan gepland. Ondernemingen die bij hun inkoop een Just in Time-politiek hanteerden, werden voor fikse uitdagingen gesteld, terwijl ondernemers die nooit mis wilden grijpen hier nu de vruchten van plukten. Ook blijkt het belang van een groot netwerk maar weer eens. Een ondernemer in leidingen en appendages die we spraken kon zijn voorraden blijven aanvullen door steeds een ander deel van zijn wel zeer uitgebreide netwerk aan te spreken. Een componentenleverancier zag zich gesteld voor de taak om bij het uitleveren te kiezen bij welke klant de nood het hoogst was. Weer een andere ondernemer in de robotica richtte zich op het inzetten van refurbished systemen. Om zo altijd de klant te kunnen helpen. Want robotisering helpt weer bij de problematiek van personeelstekort.

Maatregelen

Lokaal sourcen, reshoring, exportbeperkingen, allemaal maatregelen die we in de media voorbij zien komen. Hoe vul je dat in, voor jouw business? De top van de Duitse industrie lobbyde bij de overheid over een verdeling van beschikbare elektronische componenten zodat de sector niet volledig zonder zou komen te zitten. De vraag vanuit de consumentenelektronica is immers in absolute aantallen vele malen groter, maar het belang van belevering van de industrie ligt toch echt wel op een ander niveau. En wat te denken van het – volgens persbureau Bloomberg – recent bereikte akkoord voor de exportbeperkingen die ASML werden opgelegd? Chiptechnologie willen we het liefst ook bereikbaar hebben buiten de Chinese invloedsfeer. ‘Friendshoring’ is in de VS inmiddels een veelbesproken onderwerp – waarbij arbeid en productie wordt verplaatst naar ‘bevriende naties’.

De beschikbaarheid van chips is weer van invloed op de wapenmarkt, de ontwikkelingen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is weer van invloed op de handelsbetrekkingen en voedselmarkt. Afhankelijkheden die in het verleden als niet beperkend werden gezien, blijken nu toch wel wat onhandig. Als de productie elders stokt, wordt de lokale markt als eerste bediend en de rest van de wereld mag verdelen wat overblijft. En dan kan zelfs paracetamol al duurder worden.

Nieuwe vondst

Intussen kunnen opkomende technologieën zoals 3D-printen profiteren van een tekort aan onderdelen. Productiemethodes die voorheen niet zo voor de hand lagen, zijn in de afgelopen tijd meer en meer ingezet om toch onderdelen te kunnen maken. Het 3D-printen van onderdelen uit kunststof, maar zeker ook van metaal wint steeds meer terrein.

Een andere ontwikkeling die de afhankelijkheden een nieuwe balans kan geven is een recente ontdekking van zeldzame aardmetalen. In het noorden van Zweden werd recent de grootste vondst zeldzame metalen in Europa gedaan. Het duurt nog wel even voordat deze metalen hier ook gewonnen kunnen worden, maar het enthousiasme erover in de media is groot.

Maar tegelijkertijd moeten we – volgens de nieuwe topman van Akzo Nobel – oppassen voor een de-industrialisatie van Europa door hoge energieprijzen die weer worden doorberekend door leveranciers. Hij waarschuwt in een interview naar aanleiding van zijn aantreden voor een juist weer groeiende afhankelijkheid van China als Europese leveranciers déze strijd moeten staken.

Reshoren

Voor de voedselvoorziening, medicijnen, chips en veel andere industrieën is het van levensbelang dat we de leverbaarheid kunnen garanderen. En voor veel andere industrieën is het ronduit handig. Er wordt daarom op alle niveaus steeds meer gekeken naar het terughalen van productie om in ieder geval in Europees verband zelfvoorzienend te kunnen zijn. Het Nederlandse bedrijf Aalberts anticipeert hierop door ontwikkeling en productie in Europa en Noord-Amerika te vergroten.

Focus industrie

We kijken in deze reeks vooral naar de uitdagingen die te maken hebben met leverproblemen door corona, oorlog en economische onzekerheden. In het FD lezen we een voorbeeld van de e-bikeverkoper die nu met ‘meer voorraad dan gezond’ zit. Maar zoals de prijs van zonnebloemolie inmiddels weer onder het pre-coronaniveau is gezakt, kunnen we dat ook verwachten voor de andere grondstofprijzen? Econoom Mathijs Bouwman zag hoe een tekort, prijsstijgingen, een ander land dat de productie opschroeft (cynisch genoeg in dit geval Rusland) en een succesvolle zoektocht naar alternatieven nu zorgt voor overschotten en dumpingen van die zonnebloemolie. Het gaat hierbij om het mechanisme als voorbeeld te gebruiken.

Voorzichtig positief

De signalen zijn inmiddels gelukkig al wat voorzichtig positief. Zo meldde de sectoreconoom Industrie & Transport van ABN AMRO afgelopen week dat de levertijden voor het eerst sinds 2019 zijn afgenomen en dat de industriële productie in ons land – mede daardoor – licht groeide ten opzichte van de voorgaande maand. Ook de ING sector update is voorzichtig positief maar signaleert een verhoogde import van energie-intensieve producten. Volgens de ING worden de verstoringen in de toeleverketen dit jaar steeds minder groot en gaat de industrie van het ene uiterste naar het andere. De sterke groei in reactie op de coronadip wordt volgens deze vooruitzichten een lichte krimp in het begin van dit jaar. Hoe moeten we deze signalen duiden? En welke factoren bepalen of we een groei zien of niet? Lijkt het ergste achter de rug?

In 2022 piekten veel prijzen op de wereldmarkt. Van energie tot voedsel, van containervervoer tot de dollar. En stuk voor stuk zijn die pieken inmiddels behoorlijk afgevlakt. Op de wereldmarkt, maar niet direct in de prijzen die jij en ik ervoor betalen. Het CBS noteert een kleine groei in het optimisme van ondernemers in de industrie, van 3,3 in december naar 3,6 in januari. Ter vergelijking: Het langjarige gemiddelde is 1,2. Een tijd van voorzichtig optimisme maar ook zeker van stevige uitdagingen.

Natuurlijk zijn er nog veel meer aspecten die de industrie parten speelt. Energie, personeel, inflatie, het vestigingsklimaat – om van het ‘gewone’ klimaat nog maar te zwijgen. Allemaal factoren die je groei kunnen doen stagneren. We hopen dat je in ieder geval aan de verhalen van de komende maanden inspiratie opdoet. En als je zelf een verhaal met ons wilt delen, houden we ons van harte aanbevolen.

Als je je abonneert op de nieuwsbrief van IndustrieVandaag, dan mis je geen aflevering van deze serie.

Digitale Nieuwsbrief

SCHRIJF JE IN VOOR ONZE WEKELIJKSE NIEUWSBRIEF EN BLIJF OP DE HOOGTE VAN ALLE INDUSTRIËLE EN TECHNISCHE ONTWIKKELINGEN!

Door jouw inschrijving voor de nieuwsbrief, ga je akkoord met onze privacy voorwaarden.

Janet Kooren

Janet Kooren, Hoofdredacteur IndustrieVandaag

Janet Kooren is een ervaren vakbladjournalist in de technische hoek. Ze was jarenlang betrokken bij de organisatie van technische vakbeurzen en de laatste tien jaar verdiende ze haar sporen als freelance technisch schrijver van haar eigen bedrijf PuntNet bij onder andere Automatie|PMA, het tijdschrift voor industriële automatisering en processing. Sinds 2020 is zij Hoofdredacteur van dit platform IndustrieVandaag en van het vakblad voor voedingsmiddelentechnologie EVMI.
Lees meer van: Janet Kooren, Hoofdredacteur IndustrieVandaag