Krimpt de Europese economie al?

Het economisch beeld is snel aan het kantelen. De vraag is of een Europese recessie inmiddels al begonnen is. Wij verwachten dat het derde kwartaal een kleine krimp heeft laten zien. De wintermaanden lijken alleen nog maar zwaarder te worden.

Na een spectaculair herstel vanuit de coronacrisis, is de Europese economie nu aan het kantelen. Wij verwachten al een tijdje dat de Europese economie dit jaar in recessie zal raken en de vraag is of daar nu al tekenen van zijn, zo’n drie maanden voor het einde van 2022. Het blijft lastig om het begin van een recessie snel aan te geven, veel data worden pas vertraagd gepubliceerd. Toch is het – niet in de laatste plaats voor de ECB die renteverhogingen aan het doorvoeren is – belangrijk om een goed beeld te hebben van de actuele stand van zaken.

Kijkende naar de PMI – de inkoopmanagersindex – voor de eurozone, dan zien we dat die laatste drie maanden telkens een score onder de 50 noteerde. Dit correspondeert volgens de makers van de enquête met krimp in activiteit in het bedrijfsleven. In september vond de sterkste daling van het kwartaal plaats, met krimp in zowel de maakindustrie als in de dienstensector. De maakindustrie heeft last van de hoge energieprijzen, die onder meer een productiestop bij sommige bedrijven veroorzaken. Maar ook nieuwe orders dalen momenteel, omdat de vraag naar producten snel minder wordt. De dienstensector kampt met een terugval in vraag nu het heropeningseffect na lockdowns aan het verdwijnen is.

Tot de zomer waren de cijfers nog sterk omdat de economie profiteerde van een inhaaleffect na de afgelopen winter met deels nog coronabeperkingen. Zeker in Nederland, maar ook in de rest van Europa herstelde de economie goed. Deze zomer is de vraag in hoeverre de zuidelijke landen geprofiteerd hebben van het toerisme. De ECB gaf bij de laatste renteverhoging aan dat het toerisme in het derde kwartaal nog sterk aan de groei bijgedragen heeft, maar er gaan ook geluiden op dat de impact van het toerisme vooral in het tweede kwartaal sterk was. Zo blijft het dus gissen welke effecten – de heropening of de koopkrachtcrisis – de grootste impact op de Europese economische groei in het derde kwartaal heeft gehad.

Toch zijn er al langer tekenen van zwakte zichtbaar. Misschien geven mensen weer meer uit aan diensten zoals hotels en restaurants, maar goederenconsumptie staat onder druk. Zo dalen de Europese detailhandelsverkopen al sinds november vorig jaar. Wel betalen mensen meer dan ooit in winkels, maar het volume aan producten is dus lager. Een perfecte illustratie van de impact van inflatie op de consumptie. Mensen geven wel meer uit, maar krijgen er minder producten voor terug. Dat heeft uiteindelijk een negatieve impact op economische groei. Maar tegenover de torenhoge inflatie staan de aangekondigde compensatiemaatregelen die in sommige landen – waaronder Nederland – een flink verzachtend effect kunnen hebben.

Al met al is op dit moment lastig om met zekerheid te zeggen dat de Europese economie al aan het krimpen is. Wij verwachten een milde krimp voor de eurozone economie in het derde kwartaal. Krimp of niet: de richting is in ieder geval wel duidelijk. De effecten van heropening worden minder en de impact van de hoge energiekosten worden zichtbaarder. Kortom, de economie is snel aan het vertragen en stevent af op een aantal kwartalen krimp. Voor de ECB zal dat nog niet genoeg bewijs zijn om een renteverhoging af te blazen. De boodschap van de ECB-bestuurders in de afgelopen weken is immers dat ook een milde recessie niet genoeg zal zijn om inflatie succesvol te doen dalen en dat we daarom meer renteverhogingen in de komende meetings mogen verwachten. Later deze maand is het volgende rentebesluit en daar zou de ECB de rente zomaar nog eens met 0,75% kunnen verhogen.

Bron: ING Research

Lees ook:

• Duitse industriële productie verslechterd
• Producenten positief en optimistisch
• Dagproductie industrie in Nederland bijna 11% hoger dan september