Aanscherping exportcontrole geavanceerde productieapparatuur voor halfgeleiders

Vanaf 1 april 2025 voert de Rijksoverheid een strengere exportcontrole in op geavanceerde productieapparatuur voor halfgeleiders. Deze uitbreiding van de bestaande maatregel betekent dat voor meer soorten technologieën een nationale exportvergunning verplicht wordt. Met deze aanscherping wil de overheid meer grip krijgen op de export van gevoelige technologieën die gebruikt kunnen worden bij de fabricage van geavanceerde halfgeleiders.

Uitbreiding van de vergunningplicht

De aanpassing richt zich specifiek op meet- en inspectieapparatuur die belangrijk is voor de productie van geavanceerde halfgeleiders. Dit is op 15 januari 2025 bekendgemaakt door minister Reinette Klever van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp in de Staatscourant. De maatregel geldt voor een beperkte selectie van technologieën en goederen, maar heeft een groot effect op de controle van de exportstromen onder de aangescherpte exportcontrole. Het kabinet ziet de noodzaak om deze technologieën nauwlettend te monitoren en aan te passen waar nodig, vanwege toenemende veiligheidsrisico’s.

Volgens minister Klever is het van groot belang om te bepalen wie toegang krijgt tot deze technologieën. De ongecontroleerde export van geavanceerde productieapparatuur kan leiden tot veiligheidsrisico’s, omdat deze technologieën gecombineerd kunnen worden met buitenlandse innovaties voor de productie van halfgeleiders. Dergelijke halfgeleiders kunnen vervolgens een rol spelen in geavanceerde militaire toepassingen. Daarom is het noodzakelijk dat bedrijven voortaan een exportvergunning aanvragen voor de uitvoer van deze apparatuur door de strictere exportcontrole.

Veiligheidsrisico’s bij ongecontroleerde exportcontrole

Tot nu toe gold de nationale exportcontrole-maatregel vooral voor lithografische apparatuur, een belangrijk onderdeel in de productie van halfgeleiders. Met de huidige uitbreiding wordt nu ook een beperkte set technologieën voor andere productiestappen vergunningplichtig. De export van deze technologieën brengt namelijk verhoogde veiligheidsrisico’s met zich mee. Door internationale samenwerking kunnen deze technologieën bijdragen aan de productie van geavanceerde halfgeleiders, die vervolgens militair ingezet kunnen worden.

Het kabinet kiest er echter bewust voor om geen exportverbod in te stellen. In plaats daarvan wordt per aanvraag zorgvuldig beoordeeld of een vergunning verleend wordt. Dit voorkomt onnodige belemmeringen voor de industrie, terwijl tegelijkertijd de veiligheid gewaarborgd blijft. De maatregel is van toepassing op de export van deze technologieën naar alle bestemmingen buiten de Europese Unie als onderdeel van de nieuwe exportcontrole.

Balans tussen exportcontrole en economische belangen

De halfgeleiderindustrie is wereldwijd sterk verweven. Nederland speelt hierin een belangrijke rol vanwege zijn geavanceerde technologieën en innovatieve bedrijven. Het kabinet benadrukt dat het essentieel is om de chipindustrie niet onnodig te verstoren. Daarom is de uitbreiding van de exportcontrole zorgvuldig en gericht doorgevoerd. Volgens minister Klever is het doel om een evenwicht te vinden tussen het waarborgen van de nationale veiligheid en het beschermen van economische belangen.

Naast de uitbreiding van de vergunningplicht zijn er ook juridisch-technische en tekstuele aanpassingen gedaan in de ministeriële regeling. Deze verduidelijkingen helpen uitvoeringsinstanties en bedrijven bij de correcte toepassing van de regels. Door heldere richtlijnen te bieden, wil het kabinet de naleving van de exportcontrole vergemakkelijken.

De nieuwe regelgeving markeert de tweede wijziging van de nationale exportcontrole-maatregel, die sinds 1 september 2023 van kracht is. Hiermee onderstreept de overheid haar voortdurende inzet om tijdig in te spelen op technologische ontwikkelingen en de daaruit voortvloeiende veiligheidsuitdagingen.

Vooruitblik op de impact van de aangescherpte maatregel

De aanscherping van de exportcontrole vraagt om aanpassing van Nederlandse bedrijven die actief zijn in de halfgeleidersector. Zij zullen voortaan voor een breder scala aan apparatuur en technologieën een exportvergunning moeten aanvragen. Dit kan invloed hebben op de handelsprocessen en leveringsketens. Tegelijkertijd biedt deze maatregel duidelijkheid en zekerheid over de voorwaarden voor export, wat op lange termijn bijdraagt aan een stabiele handelsomgeving onder een strengere exportcontrole.

Bedrijven worden aangeraden om zich tijdig voor te bereiden op de nieuwe regelgeving. Dit betekent onder andere het in kaart brengen van welke producten onder de nieuwe vergunningplicht vallen en het aanpassen van interne procedures voor exportcontrole. De overheid blijft in dialoog met de industrie om de invoering van de aangescherpte maatregelen zo soepel mogelijk te laten verlopen.