Nederland als innovatieleider onder druk door lagere score

Nederland behoudt zijn status als innovatieleider in de Europese Unie, maar de positie staat onder toenemende spanning. In de nieuwste editie van het European Innovation Scoreboard (EIS) 2025 eindigt ons land op de derde plek, achter Zweden en Denemarken. Toch is de score voor het tweede jaar op rij gedaald, wat vragen oproept over de toekomst van onze koppositie. Het kabinet wil deze trend ombuigen met een ambitieus plan om in 2030 drie procent van de economie te investeren in onderzoek en ontwikkeling.

Nederland als innovatieleider: een kwetsbare positie

Als innovatieleider scoort Nederland meer dan 25 procent boven het EU-gemiddelde op de 32 indicatoren van het EIS. Sterke punten zijn onder meer de kwaliteit van wetenschap, opleidingen, digitalisering en de samenwerking tussen publieke en private partijen. Toch zijn er zorgelijke signalen. De daling in de score laat zien dat andere landen sneller vooruitgang boeken, terwijl Nederland lijkt stil te staan. Dit kan op lange termijn gevolgen hebben voor de economische weerbaarheid en de betaalbaarheid van publieke voorzieningen zoals zorg en veiligheid.

Investeringen blijven achter bij concurrenten

Een pijnpunt voor Nederland is de achterblijvende investering in onderzoek en ontwikkeling (R&D). Met een aandeel van slechts 2,2 procent van het bbp staat ons land op de negende plek in Europa. Landen als Zweden (3,6 procent), België (3,3 procent) en Duitsland (3,1 procent) investeren aanzienlijk meer. Ondanks eerdere beloftes om de achterstand in te lopen, blijft Nederland ver verwijderd van de beoogde 3-procentnorm. Dit roept de vraag op of de ambities van het kabinet realistisch zijn, zeker gezien de toenemende concurrentie van andere innovatieve economieën.

Wat zegt de minister over innovatieleider Nederland?

Minister Karremans van Economische Zaken wijst op de noodzaak om meer te doen. Volgens hem geeft de huidige positie als innovatieleider een vertekend beeld. “We investeren te weinig, zowel publiek als privaat, en brengen onze kennis onvoldoende naar de markt. Er zijn ook te weinig kennisintensieve bedrijven in Nederland. Andere landen zetten extra stappen, en dat moeten wij ook doen. We moeten eerst verdienen voor we kunnen uitgeven,” aldus de minister.

Wat maakt een innovatieleider sterk?

Het EIS beoordeelt landen op een breed scala aan factoren, zoals octrooiaanvragen, innovatie binnen het mkb, de kwaliteit van onderzoek en werkgelegenheid in innovatieve sectoren. Nederland blinkt uit in veel van deze gebieden, maar zonder extra investeringen dreigt dit voordeel te vervagen. Meer informatie over de specifieke scores en indicatoren is te vinden in het volledige rapport van het European Innovation Scoreboard 2025.

Het is duidelijk dat Nederland voor een uitdaging staat. Als we onze positie als innovatieleider willen behouden, zullen zowel de overheid als het bedrijfsleven de handen ineen moeten slaan.