Waterstofveiligheid: hoe risico’s de energietransitie niet mogen vertragen

De energietransitie leunt zwaar op groene waterstof, maar een succesvolle opschaling naar industrieel niveau kan alleen slagen als waterstofveiligheid diep verweven zit in elk aspect van ontwerp en productie. Dat stelt het Institute for Sustainable Process Technology (ISPT) glashelder in het nieuwe rapport ‘Enabling Safe Green Hydrogen Production on Industrial Scale‘, dat tijdens Rotterdam Processing Week 2025 een van de thema’s vormt in de beurszone ‘Energy in Processing’.

Waterstofveiligheid vanaf de tekentafel

Volgens ISPT begint waterstofveiligheid al ver voor de eerste steen gelegd wordt. Het rapport onderscheidt vier belangrijke risicocategorieën bij elektrolyse-installaties:

• Ontwerpfouten door drukverschillen en ongelijke vloeistofstromen;
• Fabricage- of onderhoudsproblemen van membranen;
• Veroudering van kritieke componenten zoals cellen en stacks;
• Processtoringen in meet- en regelapparatuur.

“Waterstofveiligheid mag nooit een sluitpost zijn,” benadrukt Dr. ir. Andreas ten Cate, programmadirecteur bij ISPT. “Het moet integraal verankerd zijn in de engineering en bedrijfsvoering, ondersteund door methoden zoals HAZOP, ex-LOPA en plant-specifieke veiligheidsstrategieën.”

Sneller dan het oog: de uitdaging van explosieve gasmengsels

Een alarmerende bevinding uit het onderzoek is dat explosieve gasmengsels zich in sommige gevallen sneller vormen dan standaard gasanalysatoren kunnen detecteren. Een voorbeeld is plotselinge membraanbeschadiging veroorzaakt door drukpieken of slijtage. ISPT adviseert daarom dringend:

• Te investeren in snelle detectietechnologieën (hoewel die momenteel nog niet marktgereed zijn);
• Slimme positionering van sensoren direct nabij de elektrolyse-stack;
• Explosieveilige ontwerpen waarbij risico’s vanaf het begin intrinsiek geminimaliseerd worden.

Nieuwe normen, nieuwe praktijk

Het ISPT-rapport vormt ook de basis voor nieuwe normeringen en richtlijnen:

• De ontwikkeling van de Nederlandse Technische Afspraak (NTA) 8221, in samenwerking met NEN;
• Belangrijke input voor de nationale richtlijn PGS 40;
• Aanpassing van internationale standaarden zoals ISO 22734 en IEC 60079-10 voor toekomstbestendigheid.

Waarom bestaande normen tekortschieten

Het rapport maakt duidelijk waarom huidige normen, zoals NPR 7910-1 gericht op zwaardere koolwaterstoffen, onvoldoende zijn. Waterstof, met zijn lage dichtheid, stijgt namelijk nauwelijks op bij lekkages onder druk en hoopt zich snel op in constructies.

ISPT beveelt daarom specifiek aan:

• IEC 60079-10-1 te hanteren voor gevarenzone-indelingen;
• Ventilatie op maat te ontwerpen, aangezien natuurlijke ventilatie zelden volstaat;
• Aandacht te besteden aan dakconstructies, kasten en wandontwerpen vanwege hun sterke invloed op gasophoping.

Waterstofveiligheid als kernvoorwaarde voor duurzame groei

Tijdens Rotterdam Processing Week 2025 onderstreept ISPT met dit rapport nogmaals het belang van waterstofveiligheid binnen de energietransitie. De thematische zone Energy in Processing wordt het hart van discussie, innovatie en samenwerking rondom technologische en maatschappelijke uitdagingen.

“Wie serieus werk maakt van groene waterstof, investeert vanaf dag één in waterstofveiligheid,” aldus Ten Cate. “Alleen zo bouwen we vertrouwen op bij ontwerpers, toezichthouders en het brede publiek.”

Kom op 1 en 2 oktober 2025 naar Rotterdam Processing Week in Ahoy Rotterdam. Je ontmoet de koplopers in duurzame procestechnologie op Energy in Processing.