Door: redactie - 10 juli 2025 |
Nederland heeft in de afgelopen jaren een opmerkelijke verschuiving doorgemaakt in de herkomst van zijn energie. Waar Rusland lange tijd een belangrijke leverancier was van aardolie en aardgas, is de afhankelijkheid van dit land sinds de inval in Oekraïne sterk afgenomen. Tegelijkertijd is de rol van de Verenigde Staten als energiepartner flink gegroeid. Nieuwe cijfers van het CBS laten zien dat deze trend niet alleen in Nederland speelt, maar ook in de bredere Europese Unie.
De cijfers spreken boekdelen: tussen 2015 en 2024 is de afhankelijkheid van Nederland van aardolie en aardgas uit de Verenigde Staten gestegen naar 24 procent. Dit is een forse toename vergeleken met de magere 3 procent in 2015. Deze groei lijkt een direct antwoord op de afnemende import uit Rusland, die in 2024 nog slechts 3 procent van het Nederlandse energieaanbod uitmaakte. Het is een duidelijke breuk met het verleden, toen Rusland nog een aanzienlijk aandeel leverde.
De totale afhankelijkheid van Nederland van buitenlandse energiebronnen is in dezelfde periode ook toegenomen, van 70 procent in 2015 naar 78 procent in 2024. Dit komt vooral door de geleidelijke afbouw van de aardgaswinning in het Groningenveld sinds 2014. Hoewel de opkomst van hernieuwbare energiebronnen enige verlichting biedt, is de stijging van de afhankelijkheid van het buitenland niet volledig tegen te houden. Het roept vragen op over de kwetsbaarheid van de Nederlandse energievoorziening in een steeds onvoorspelbarere wereld.
De afname van de energie-import uit Rusland is vooral zichtbaar vanaf 2021, het jaar van de inval in Oekraïne. In dat jaar leverde Rusland nog 21 procent van de Nederlandse energie, maar dit percentage kelderde naar 3 procent in 2024. Deze daling is geen verrassing, gezien de geopolitieke spanningen en de sancties die daarop volgden. Toch is het opvallend hoe snel Nederland alternatieve leveranciers heeft gevonden, met name in de Verenigde Staten, Noorwegen en recenter ook landen als Kazachstan, Brazilië en Guyana.
Vooral de import van aardolie uit de VS heeft een vlucht genomen, mede door de groeiende oliewinning en export in dat land. In 2024 was 39 procent van het Nederlandse energieverbruik afhankelijk van buitenlandse olie, waarbij de VS de belangrijkste leverancier is geworden. Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk volgen op enige afstand. Het laat zien hoe snel de energiemarkt kan omschakelen, maar ook hoe afhankelijkheid van een enkele grote speler – nu de VS – nieuwe risico’s met zich mee kan brengen.
De afhankelijkheid van buitenlands aardgas is voor Nederland tussen 2015 en 2024 eveneens toegenomen, met een piek rond 2020. In 2024 kwam 11 procent van het aardgas uit de Verenigde Staten, voornamelijk in de vorm van vloeibaar aardgas (LNG). Noorwegen leverde 10 procent, grotendeels in gasvorm. Dit contrasteert met de situatie van enkele jaren geleden, toen de eigen winning in Groningen nog een grotere rol speelde. Nu de Groningse kraan vrijwel dicht is, moet Nederland elders aankloppen.
De import van aardgas uit Rusland is tussen 2021 en 2023 dramatisch gedaald, van 7 procent naar slechts 1 procent van het totale energieaanbod. In 2024 was er een lichte stijging, maar deze invoer bestaat nu bijna volledig uit LNG.
De trend die in Nederland zichtbaar is, weerspiegelt zich ook op Europees niveau. De Europese Unie als geheel is minder afhankelijk geworden van energie uit Rusland. In 2021 leverde dat land nog 19 procent van de EU-energie, maar in 2023 was dit teruggelopen naar 3 procent. Noorwegen is nu de grootste leverancier, terwijl de afhankelijkheid van de Verenigde Staten steeg van 1 procent in 2015 naar 9 procent in 2023. Daarnaast spelen landen als Algerije, Kazachstan, Nigeria en Irak een rol in de energievoorziening van de EU.
Interessant is dat de totale afhankelijkheid van de EU van energie van buiten de unie tussen 2015 en 2023 stabiel bleef, rond de 56 procent. Dit wijst op een bredere diversificatie van leveranciers, iets wat in Nederland minder duidelijk zichtbaar is. Voor de EU telt sinds 2020 ook energie uit het Verenigd Koninkrijk mee als buitenlandse import vanwege de Brexit. Het laat zien hoe geopolitieke verschuivingen direct invloed hebben op de energiemarkt, een thema dat de komende jaren alleen maar relevanter zal worden.
Met Rusland steeds verder op de achtergrond, staan Nederland en de EU voor de uitdaging om hun energievoorziening veilig te stellen via andere kanalen. De groeiende rol van de Verenigde Staten is op korte termijn een oplossing, maar het legt ook een zekere eenzijdigheid bloot. Wat als de politieke of economische verhoudingen met de VS verslechteren? Of als de exportcapaciteit van de VS onder druk komt te staan door binnenlandse prioriteiten?
Daarnaast blijft de vraag hoe snel hernieuwbare energie de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen kan verminderen. Hoewel Nederland en de EU stappen zetten in die richting, is de transitie een langzaam proces. Tot die tijd blijft de zoektocht naar betrouwbare energiepartners een prioriteit, met alle onzekerheden die daarbij horen. Meer informatie over de cijfers achter deze ontwikkelingen is te vinden op de website van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
IndustrieVandaag is een onafhankelijk platform met het laatste nieuws van vandaag over de procesindustrie, industrial processing, productie industrie, maakindustrie en elektronica industrie.
Neem contact met ons op:
Tel +31 (0)23 737 07 63
Email via contactpagina
