Purpose & impact

Purpose & impact. Deze termen doelen op een actuele verzameling serieuze uitdagingen. Literatuur hierover spreekt van ‘de plaats van de onderneming in de samenleving en van de samenleving in de onderneming’. Ondernemingen en andere organisaties doen er goed aan hier binnenkort eens rustig de tijd voor te nemen en zich goed voor te bereiden. Want anders worden bestuurders en commissarissen die niet goed hebben opgelet gewoon voor het blok gezet. Purpose betekent doelstelling, bedoeling en impact staat voor invloed op de omgeving, de samenleving. Meer en meer is winst maken door producten en diensten te leveren op zich zelf niet meer genoeg. Er moet een bijdrage aan de gemeenschap bij, anders dan het “alleen maar” afdragen van vennootschapsbelasting. Bij het bijdragen aan maatschappelijke goede doelen worden onder meer genoemd: duurzaamheid, natuurbescherming, arbeidsparticipatie, bestrijding van armoede, ontwikkelingssamenwerking.

Deze pressie op en uitdagingen aan het bedrijfsleven is er op drie niveau’s: wereldwijd, europees en nationaal. De Verenigde Naties en de Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO, OECD) hebben zogenoemde standaarden en aanbevelingen opgesteld die in kringen van kenners natuurlijk worden afgekort. Één van de commentatoren sprak beeldend van een “alfabetsoep”: SDG, TCFD, SAS, UNGP – Sustainable Developments Goals, Taskforce Climaterelated Financial Disclosures, Sustainable Accounting Standards en het verzamelbegrip United Nations Guiding Principles.

Als je het niet als aansporing maar als verplichtingen ziet dan is dit nogal een beetje soft. Maar er komen ook hard rules aan. In de Europese Unie wordt in opmerkelijke eensgezindheid gewerkt aan een Richtlijn “Duurzame Corporate Governance” met als kerndoelen ESG: Environmental Social and Governance. En een richtlijn is geen aanbeveling  maar een wet volgens europees recht, een plicht voor de lidstaten deze regels in het nationale recht op te nemen.

In Nederland zijn we gewend te spreken van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Eerder al was “langetermijnwaardecreatie” gelanceerd maar dat vonden velen te vaag. Zo ook maar liefst 25 hoogleraren ondernemingsrecht die samen een artikel schreven voor een juridisch tijdschrift waarin zij de “verantwoordelijke vennootschap” voorstellen, een bedrijf met maatschappelijke impact in de statuten. Als dat voorstel wet wordt dan is die impact een juridische verplichting.

In het Nederlandse beleid staat “(h)erkenning” voor de deur. Het is een keuze: je kunt maatschappelijk verantwoord ondernemen herkennen of erkennen. Het voorstel van de wetgever is herkennen; er wordt gewerkt aan het voorstel voor de BVm, een “maatschappelijke” besloten vennootschap die statutair heeft vastgelegd een of meerdere maatschappelijke doelen na te streven. En dat staat dan ook in het handelsregister. Erkenning is het alternatief dat eigenlijk al bestaat op basis van een particulier initiatief. Daar moet het bedrijf een soort examen voor afleggen volgens de Code Sociaal Ondernemen en wordt dan in het Register Sociaal Ondernemen opgenomen.

Er staat echt iets te gebeuren op het gebied van purpose & impact. Bedrijven  die al concrete gedachten op basis van interne discussies hierover hebben zijn ontegenzeggelijk in het voordeel want ze hebben een voorsprong op concurrenten. Voldoen aan het Klimaatakkoord is al heel actueel. Urgenda – een coalitie van maatschappelijke groeperingen – procedeerde vanaf 2015 met succes in drie instanties tegen de Nederlandse Staat. Achteraf praten is altijd gemakkelijk maar op zich zelf is de veroordeling van de Staat goed te begrijpen omdat het gaat om verplichtingen uit een internationaal verdrag. De veroordeling van Royal Dutch Shell in de door Milieudefensie in eerste instantie aangespannen procedure is sensationeel want dit is privaatrecht en geen publiek recht. Deze casus laat duidelijk zien dat de uitdagingen snel kunnen overgaan in afdwingbare plichten.

Deze column is natuurlijk geen dreigement maar een onderbouwde aansporing om serieus in te spelen op de noden van de samenleving.

Purpose & impact is here to stay!

Auteur: Prof. em mr Antoni Brack

Lees ook:

• Servitization: Law-as-a-Service
• Welke impact heeft wetenschap op onze samenleving?
• Impact coronavirus op de technologische industrie