OPAF blijft doorgaan met indrukwekkende stappen

Het Open Process Automation Forum (OPAF) en Yokogawa hebben tijdens de recente ARC Industry Forum hun nieuwste vorderingen gedeeld. De organisatie, die inmiddels meer dan 100 leden telt, waaronder grote spelers als Shell, Petronas en Reliance, blijft onverminderd werken aan de ontwikkeling en toepassing van de Open Process Automation Standard (O-PAS). Dit initiatief, dat streeft naar een open, veilige en interoperabele architectuur voor procesautomatisering, laat zien dat het niet alleen bij plannen blijft. Leden testen de standaard, ontwikkelen concepten en voeren zelfs praktijkproeven uit die de industrie verder brengen.

Open Process Automation Standard (O-PAS)

Jacco Opmeer, co-leider van OPAF en principal automation engineer bij Shell, benadrukt het belang van recente successen. ExxonMobil’s Lighthouse-project, waarbij O-PAS werd ingezet in een operationele procesinstallatie, bewijst dat de standaard werkt. “Het laat zien dat de architectuur met distributed control nodes (DCN), de OPA connectivity framework (OCF) en het advanced computing platform (ACP) een stevige basis biedt,” vertelt Opmeer. Shell zelf heeft ook niet stilgezeten. Hun testfaciliteit in Houston, operationeel sinds 2022 en uitgebreid getest in 2023, simuleert een destillatiekolom met hardware zoals Phoenix Contact’s 3152 I/O-module en DCN’s van Advantech. “We zijn tevreden met de resultaten,” zegt Opmeer. “De technologie heeft een volwassenheidsniveau bereikt dat ons vertrouwen geeft om verder te bouwen.”

Maar wat betekent dit concreet voor de industrie? De standaard moet gebruikers in staat stellen om flexibel en efficiënt systemen te bouwen, zonder vast te zitten aan één leverancier. “O-PAS moet de USB van procesbesturing worden,” legt Opmeer uit. “Je sluit een apparaat aan, en het werkt gewoon.” Een ambitieuze visie, maar de praktijk lijkt dichterbij te komen. Vraag blijft: hoe zorg je dat alle componenten naadloos samenwerken in een wereld waar legacy-systemen nog domineren?

Certificering en nieuwe secties in zicht

Een mijlpaal in 2024 was de lancering van het certificeringsprogramma voor O-PAS, versie 2.1. Dit programma begon met het beschikbaar stellen van OPC UA-connectiviteit en globale ontdekkingsdiensten. Binnenkort volgen erkenningen van testlaboratoria, certificering van fysieke platforms en integratie van netwerkfunctionaliteiten. “Dit geeft gebruikers de bouwstenen om zelf systemen te ontwikkelen,” zegt Opmeer. In september vorig jaar organiseerde OPAF een plugfest in Amsterdam, een week lang evenement waar ontwikkelaars en gebruikers hun O-PAS-prototypes testten. Dit soort interoperabiliteitstests helpt om zwakke plekken te identificeren en de standaard te verfijnen.

Op basis van deze ervaringen breidt OPAF de standaard in 2025 en 2026 uit met nieuwe secties. Beveiliging krijgt prioriteit, met aandacht voor toegangsbeheer op basis van rollen en certificaatbeheer. Samenwerking met de OPC Foundation voegt field-level extensies toe via OPC UA Field eXchange (FX), inclusief publish-subscribe en I/O-functies. Hardware- en architectuuraanpassingen volgen, net als updates voor Automation Markup Language (ML). Dit XML-gebaseerde formaat moet softwareportabiliteit en digitale engineering mogelijk maken. Daarnaast komt software-orkestratie, waarmee IT-taken worden geautomatiseerd en O-PAS-componenten beter beheerd kunnen worden. “We wachten niet op een volgende versie,” zegt Opmeer. “We voegen nu al functies toe die gebruikers vragen, zoals extra beveiligingslagen.”

Maar hoe realistisch is het om zulke complexe updates in een korte tijd te implementeren? De industrie kijkt mee, en de druk om bruikbare oplossingen te leveren is hoog.

Waarde door standaarden

Dave Emerson, co-chair van OPAF’s enterprise architecture working group en vertrekkend vicepresident van Yokogawa’s U.S. Technology Center, ziet wereldwijd groeiende interesse. Vooral bij brownfield-faciliteiten, waar apparatuur veroudert, en greenfield-projecten, die lage eigendomskosten nastreven, slaat O-PAS aan. “Gebruikers willen nieuwe waarde creëren,” zegt Emerson. “O-PAS biedt een simpeler model door software los te koppelen van hardware, wat flexibiliteit en schaalbaarheid oplevert.” Dit model splitst software in twee categorieën: procesbesturing voor efficiëntie en systeembeheer voor taken zoals datacollectie en HMI’s. “Zo brengt O-PAS IT-mogelijkheden naar procesengineering, inclusief ingebouwde cybersecurity,” voegt hij toe.

Yokogawa, die als systeemintegrator betrokken was bij ExxonMobil’s testbed en Lighthouse-project, heeft ook een eigen tool gelanceerd: Watcher. Dit systeembeheerplatform monitort apparaten van verschillende leveranciers en toont alles in één overzicht. Het gebruikt open standaarden zoals Fast IDentify Online (FIDO) voor authenticatie en Trusted Platform Modules (TPM) voor beveiliging volgens ISO/IEC 11889. Mark Hammer, product- en dienstenmanager bij Yokogawa, legt uit: “In het Lighthouse-project meldden componenten via FIDO hun beschikbaarheid, en certificaten zorgden voor authenticatie. Dit maakt het toevoegen van besturingssystemen en andere functies mogelijk.”

O-PAS: een blik vooruit

De voortgang van OPAF laat zien dat open procesautomatisering geen verre droom meer is. Met praktijkproeven, certificering en nieuwe tools komt de visie stap voor stap dichterbij. Toch zijn er uitdagingen. De integratie van nieuwe technologieën in bestaande systemen vraagt om precisie en samenwerking. En hoewel de standaard flexibiliteit belooft, moeten gebruikers nog overtuigd worden om afscheid te nemen van vertrouwde, proprietary oplossingen.

Voor de industrie biedt O-PAS een kans om efficiënter, veiliger en schaalbaarder te werken. Shell onderzoekt nu waar de standaard het beste past, terwijl Yokogawa tools levert om dat mogelijk te maken. De vraag is niet langer óf dit de toekomst is, maar hoe snel bedrijven meebewegen. Met meer dan 700 woorden aan inzichten is één ding duidelijk: OPAF blijft doorgaan, en de industrie kan niet achterblijven.