Nederlandse industrie verhoogt productie ondanks uitdagingen

De Nederlandse industrie laat tekenen van groei zien, ondanks internationale spanningen en handelsbelemmeringen. Met een stabiele Nevi Inkoopmanagersindex van 51,9 in augustus blijft de sector overeind, al zijn er onderliggende verschuivingen. De productie stijgt, terwijl nieuwe orders minder snel groeien.

Productie in de Nederlandse industrie neemt toe

De Nederlandse industrie heeft in augustus een stabiele score van 51,9 behaald op de Nevi Inkoopmanagersindex. Dit cijfer is gelijk aan dat van juli, maar onder de oppervlakte zijn er opvallende veranderingen. De deelindex voor productie is sterk gestegen, wat wijst op een hogere output in fabrieken. Tegelijkertijd daalde de index voor nieuwe orders, wat aangeeft dat de groei van opdrachten vertraagt.

Het aantal nieuwe orders groeit nog wel, maar minder snel dan voorheen. Vooral exportorders laten weinig vooruitgang zien. Dit kan te maken hebben met de Amerikaanse invoerheffingen, die voor veel producten op 15 procent liggen. Voor staal en aluminium geldt zelfs een tarief van 50 procent, wat de export flink kan beperken.

Op 22 augustus kwam er enigszins goed nieuws. De Europese Commissie en het Witte Huis spraken af dat het hoge tarief van 50 procent pas geldt boven een bepaald quotum. Toch blijven de heffingen een bedreiging voor de export van staal, machines en andere goederen naar de Verenigde Staten. Ook de export naar Duitsland, zoals auto-onderdelen, lijkt onder druk te staan.

Voor chipmachines en farmaceutische producten gelden voorlopig geen extra heffingen. Er is echter onzekerheid of president Trump alsnog tarieven zal opleggen. Met de EU is afgesproken dat deze niet hoger dan 15 procent zullen zijn, maar de situatie blijft onvoorspelbaar.

Geopolitieke spanningen drukken investeringen

De onzekere situatie op het wereldtoneel heeft invloed op de Nederlandse industrie. Invoerheffingen en handelsconflicten kunnen bedrijven terughoudend maken om te investeren. Toch laat de Nevi-index zien dat de bedrijvigheid nog steeds groeit. Ook de werkgelegenheid stijgt in een tempo dat sinds eind 2022 niet meer is gezien.

Een mogelijke verklaring voor de groei is de vraag naar chips. Vooral de markt voor geavanceerde chips, gebruikt in datacenters voor AI-toepassingen, lijkt te floreren. Dit kan een positieve impuls geven aan bedrijven in de technologiesector. Maar niet iedereen profiteert hiervan, zoals later in dit stuk duidelijk wordt.

ASML en de uitdagingen voor toeleveranciers

In de Nederlandse industrie speelt ASML een grote rol, vooral in de chipmarkt. Toch zijn er gemengde signalen van toeleveranciers. Sommige melden een flinke daling in orders van de chipmachinefabrikant uit Veldhoven. Vooral de vraag naar oudere machines blijft achter, volgens een leverancier. Deze machines worden vaak gebruikt in de auto-industrie, die last heeft van handelsbeperkingen.

Er is hoop dat de markt in het vierde kwartaal of volgend jaar aantrekt. Een inkoopmanager wees daarop in een recente verklaring. Maar er zijn ook andere theorieën. Het kan zijn dat ASML bewust voorraden beperkt om de winst te verhogen. In het verleden klaagden toeleveranciers soms over dalende orders, terwijl ASML later bleek meer machines te hebben geleverd.

Daarnaast speelt kostenbesparing een rol. ASML streeft naar lagere productiekosten in de komende jaren. Leveranciers werken aan het herontwerpen van onderdelen om deze goedkoper te maken. Ook wordt gekeken naar een meer modulair ontwerp van machines. Dit maakt het makkelijker om onderdelen te vervangen, wat kosten kan drukken.

Defensie-industrie groeit in stilte

Terwijl sommige sectoren in de Nederlandse industrie kampen met overcapaciteit, biedt de defensie-industrie kansen. Verschillende bedrijven vullen lege fabriekshallen met nieuwe productielijnen voor defensieproducten. Zo bouwt VDL in de voormalige Nedcar-fabriek in Born aan dergelijke lijnen. Dit soort ontwikkelingen gebeurt vaak buiten het zicht van het grote publiek.

Ook hoogtechnologische bedrijven investeren in deze sector. Dit kan een positieve invloed hebben op de machine-industrie en dienstverleners die installaties verzorgen. De groei van defensieproductie lijkt een stabiele factor te worden, ook al blijft deze onder de radar.

Exportdruk op de Nederlandse industrie blijft

Op korte termijn blijft de situatie voor de industrie onzeker. De invoerheffingen van de VS raken de Europese export hard. Dit geldt niet alleen voor staal en machines, maar ook voor de chemische sector. Daarnaast ondervindt deze branche steeds meer concurrentie uit China. Doordat Chinese producten moeilijker toegang hebben tot de Amerikaanse markt, zoeken ze andere afzetgebieden.

Geopolitieke onrust kan investeringen verder beperken. Bedrijven aarzelen om grote stappen te zetten in een onvoorspelbare markt. Toch zijn er lichtpuntjes. Overheidsinvesteringen in defensie en infrastructuur kunnen de komende jaren een steuntje in de rug bieden. Dit kan de industrie helpen om te blijven groeien, ondanks de tegenwind.

De export blijft een belangrijke motor voor de Nederlandse economie. Maar juist die afhankelijkheid maakt de sector kwetsbaar. Meer informatie over de impact van handelspolitiek vindt u via Nevi, waar actuele cijfers en analyses beschikbaar zijn.