Nederlander overschat zichzelf op het gebied van cyberveiligheid

Door: Redactie - 15 februari 2022 |

Effect cybercriminaliteit cyberambitie cyberveiligheid

Spyware, whatsappfraude, oplichting via internet: het moderne leven kent talrijke gevaren. Toch is cyberveiligheid anno 2022 bij veel Nederlanders nog steeds een ondergeschoven kindje. Hoewel we zeggen redelijk alert te zijn, zien we nog veel zaken over het hoofd: de beveiliging van smartphones, pc’s en van domotica (huisautomatisering) kan beter en veel mensen springen slordig met hun wachtwoorden om. Dit blijkt uit onderzoek van SecurityForce, leverancier van preventieve beveiligingssoftware. Gelukkig is er ook goed nieuws: de meeste respondenten weten phishing mails snel te onderscheppen.

De meeste smartphonebezitters beschermen zichzelf goed tegen onrechtmatig gebruik van hun toestel. Zo’n 97 procent van de circa 400 respondenten uit het onderzoek zegt een vorm van schermvergrendeling te gebruiken: pincode, vingerafdruk of gezichtsherkenning. Maar voor gevaren als malware en spyware op de mobiele telefoon hebben velen een blinde vlek. Slechts 23 procent heeft een virusscanner op zijn toestel geïnstalleerd. En maar 42 procent geeft aan op regelmatige basis apps te updaten. Zonder virusscanner en met verouderde apps loopt de smartphonebezitter het risico op malware.

20% gebruikt hetzelfde wachtwoord bij 10 of meer accounts

Ander risico vormen onze grote hoeveelheden online accounts. Die moeten allemaal beveiligd zijn met een wachtwoord. Bijna één op de vijf Nederlanders gebruikt echter voor tien(!) of meer online accounts steeds hetzelfde wachtwoord. Dat kan een bron van problemen zijn. Pim van Houten, woordvoerder van SecurityForce: “Regelmatig horen we in het nieuws dat e-mailadressen en wachtwoorden van grote aantallen mensen zijn gelekt. Wie dan voor meerdere accounts datzelfde wachtwoord gebruikt, biedt kwaadwillenden toegang tot zijn privégegevens.”

Cyberveiligheid en webshops

Internetoplichting via webshops vormt een ander probleem. Door de pandemie hebben Nederlanders nog nooit zoveel online besteld als in het afgelopen jaar. Maar hoe checken we of een webshop betrouwbaar is? Dertig procent van de respondenten doet dit door naar de reviews te kijken. Van Houten: “Die kunnen inderdaad een goede indicatie geven. Kijk daarbij vooral naar het aantal reviews in combinatie met de toon. Met honderden reviews met een hoge gemiddelde score zit je doorgaans goed. Wanneer een bedrijf helemaal geen of weinig reviews heeft, is het belangrijk alert te zijn.”

Andere vaak genoemde veiligheidscheck is het zogenaamde slotje voor de url in de browser; 18 procent van de respondenten zegt hiernaar te kijken. Echter, dit slotje geeft alleen aan dat de webshop gebruikmaakt van een SSL-beveiligde verbinding: gegevens die men op de website achterlaat zijn niet te onderscheppen door derde partijen. Over de kwaliteit en betrouwbaarheid van de webshop zelf zegt het niets. Dan zegt 17 procent te kijken of het logo van Thuiswinkel Waarborg op de site van de webshop staat. Ook dit zegt niets. Van Houten: “Iedereen kan zo’n logo op zijn site plaatsen. Je moet dat altijd controleren op de website van het keurmerk zelf.”

Smart home producten

Vaak zijn het niet eens de gebruikers van online producten en diensten zelf die onvoorzichtig zijn, maar vormen lakse leveranciers het probleem. Neem domotica ofwel smart home producten. Van de 400 ondervraagden geeft 65 procent aan tenminste één smart home product te bezitten. Het vaakst genoemd worden een slimme energiemeter (39 procent), een slimme thermostaat (25 procent) en slimme lampen (23 procent).

Al deze apparaten zijn aangesloten op het wifi-netwerk van de gebruiker, dat regelmatig slecht beveiligd is en daardoor kwetsbaar. “Wanneer een crimineel je slimme energiemeter weet te hacken, verkrijgt diegene toegang tot jouw thuisnetwerk”, aldus Van Houten. “En daarmee tot de andere apparaten die gebruikmaken van dezelfde wifi, zoals je computer of je smartphone. Om die reden is het belangrijk om jezelf ervan te vergewissen dat de software van je slimme apparaten up-to-date blijft en goed beveiligd is. Helaas vond begin 2020 de Consumentenbond nog bij 19 van 32 slimme apparaten een beveiligingsprobleem. In acht gevallen was er zelfs sprake van een ernstige tekortkoming. Ook bleek vaak onduidelijk in hoeverre en tot wanneer er veiligheidsupdates worden uitgevoerd.”

Cyberveiligheid en phishing e-mails

Toch is het niet alleen kommer en kwel met cyberveiligheid. Zo blijken Nederlanders zeer bedreven in het herkennen van phishing e-mails. Deze e-mails, waarmee criminelen geld of persoonlijke gegevens van de ontvanger proberen te bemachtigen, zijn de meestvoorkomende variant van cybercrime. Ruim 34 procent van de respondenten herkent ze direct aan het e-mailadres van de afzender dat niet helemaal overeenkomt. Ander signaal is de vraag in de mail om op een bepaalde link te klikken: bij ruim 17 procent gaan dan de alarmbellen af. Ook taalfouten, de nadruk op spoed en de vraag om persoonlijke gegevens, zijn een duidelijk signaal.