Machinerichtlijn wordt Machineverordening

De Europese Unie heeft altijd gestreefd naar het harmoniseren van de basisvereisten voor machineveiligheid door middel van haar regelgeving, en een van de meest prominente voorbeelden hiervan is de Machinerichtlijn (MRL). Deze regelgeving speelt een vitale rol bij het waarborgen van uniforme eisen aan de veiligheid en gezondheid van de interactie tussen mens en machine, en bevordert ook de vrije circulatie van machines op de Europese interne markt, terwijl ze een hoog beschermingsniveau biedt aan werknemers en burgers. In het kader van het verbeteren van dit veiligheidsniveau en het bijhouden van technologische vooruitgang, heeft de EU-commissie de Machinerichtlijn doorontwikkeld tot de Machineverordening (MVO).

Nieuwe Machineverordening

De Machineverordening is in 2023 in het Publicatieblad van de Europese Unie gepubliceerd. Echter, na een overgangsperiode wordt deze pas toegepast. Maar zodra deze van kracht wordt, vervangt deze bindend de Machinerichtlijn als het belangrijkste wettelijke instrument voor de veiligheid van machines. Dit komt door de noodzaak om nieuwe benaderingen en thema’s, zoals digitalisering, aan te pakken. Na de overgangsperiode wordt de Machineverordening van kracht. Deze is dan geldig voor alle bedrijven in de Europese Economische Ruimte. Dit geldt voor bedrijven die machines ontwerpen, bouwen en verkopen. Bovendien geldt dit ook voor machines die naar de Europese rechtsruimte worden geïmporteerd.

In feite treedt de EU-machineverordening in werking in alle EU-lidstaten 20 dagen na de publicatie in het Publicatieblad. Als machinefabrikant heb je dan 42 maanden de tijd om aan de nieuwe eisen voor machines en installaties te voldoen. Concreet betekent dit dat de Machineverordening in 2027 bindend wordt.

Er zijn enkele belangrijke wijzigingen in deze nieuwe Machineverordening, waar machinefabrikanten rekening mee moeten houden. De Machineverordening geeft duidelijke richtlijnen. Deze gaan over hoe te handelen bij belangrijke wijzigingen aan een machine. Ook behandelt het machines die geïnspecteerd moeten worden.

Het houdt ook rekening met het toenemende belang van digitalisering en Industrial Security, en legt eisen op voor de cybersecurity van producten en voor digitale handleidingen. Bovendien, terwijl de MVO eerder alleen betrekking had op machines, omvat het nu ook “aanverwante producten” (related products).

Belangrijkste wijzigingen in de Machineverordening

Verplicht te keuren machines: Er is een lijst van machines met een hoog risico. Deze machines worden door derden verplicht geïnspecteerd en gecertificeerd. In totaal gaat het om zes categorieën machines. In de toekomst is het verplicht deze te keuren. Dit is zo, zelfs als ze voldoen aan een geharmoniseerde norm. Dit is een reactie op de recente ontwikkelingen in de kunstmatige intelligentie.

Veiligheidscomponenten: De definitie van veiligheidscomponenten is uitgebreid om nu ook software te omvatten, naast componenten van fysieke of digitale en/of gemengde aard.

Wezenlijke verandering: De verordening bevat nu een duidelijke definitie van ‘wezenlijke verandering’ van machines en de juridische gevolgen van een dergelijke verandering. Wanneer een machine ingrijpend verandert, of wanneer er aanpassingen plaatsvinden, is er een conformiteitsbeoordelingsprocedure nodig. Namelijk, deze veranderingen kunnen de conformiteit van de machine met de wettelijke bepalingen voor de CE-markering beïnvloeden. Dus, bij een belangrijke wijziging wordt de gebruiker als de fabrikant gezien. Hierdoor ontstaan er vervolgens voor hem alle bijbehorende verplichtingen.

Bescherming tegen corruptie: Gezien de opkomst van nieuwe digitale technologieën zoals kunstmatige intelligentie, IoT (Internet of Things) en robotica, heeft de verordening nu ook eisen opgenomen voor de cybersecurity van machines. Fabrikanten moeten ervoor zorgen dat cyberbedreigingen de veiligheidsfuncties van de machine niet aantasten, wat kan betekenen dat zij hun bestaande veiligheidsconcepten moeten herzien.

Digitale gebruiksaanwijzing: Onder de nieuwe regels is het nu toegestaan om handleidingen in digitale vorm te leveren. Als de klant erom vraagt, moet de fabrikant de handleiding echter op papier beschikbaar stellen.

Nog geen volledige duidelijkheid

Wat de geharmoniseerde normen betreft, is het nog niet volledig duidelijk wat er zal gebeuren met de normen die tot nu toe onder de Machinerichtlijn vielen. Op dit moment moeten ze opnieuw in de lijst worden opgenomen. Gezien er meer dan 750 direct genoemde normen zijn, betekent dit een grote inspanning. Dit proces zal meerdere jaren duren. Nu de overgangsperiode van 42 maanden is vastgesteld, hebben de normcommissies een grote taak voor de boeg. Het blijft dus de vraag of de betreffende normen als geharmoniseerde normen beschikbaar zullen zijn tegen de tijd dat de EU-machineverordening in werking treedt, waarschijnlijk in 2027.