ING Sectorupdate: vooruitzichten voor de Nederlandse economie in 2025

De Nederlandse economie staat in 2025 voor een gematigde groei van 1,3%. Deze groei wordt voornamelijk gedragen door de binnenlandse vraag, waarbij consumentenbestedingen en overheidsuitgaven de belangrijkste drijvende krachten zijn. Hoewel de productie een lichte stijging laat zien, blijft deze beperkt door factoren zoals de afbouw van voorraden en de afnemende krapte op de arbeidsmarkt. De toenemende koopkracht stimuleert de economie, maar het blijft onzeker of consumenten deze ruimte benutten voor extra aankopen of juist kiezen voor sparen.

Uitdagingen voor de export en industriële groei

Ondanks de sterke handelspositie van Nederland, staat de export in 2025 onder druk. De zwakke economische situatie in Duitsland, de veranderende rol van China in de wereldeconomie en dreigende Amerikaanse handelstarieven zorgen voor onzekerheid in de exportsector. Bedrijven ervaren in toenemende mate belemmeringen door personeelstekorten en de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnet. Dit blijkt een grotere uitdaging dan de afgenomen vraag. Vooral binnen de industrie vormt dit een rem op verdere groei.

Licht herstel in de industrie zichtbaar

De Nederlandse industrie laat voorzichtig herstel zien. De inkoopmanagersindex (PMI) steeg in december van 46,6 naar 48,6, wat wijst op een vertraging van de krimp. Dit is de eerste substantiële verbetering sinds de zomer. Hoewel de huidige stand nog duidt op een afname van de industriële activiteit, is de krimp minder hevig dan in voorgaande maanden. Om een duurzame groei (>50) te bereiken, is verdere verbetering in de orderintake nodig. Deze groei moet worden ondersteund door een toename in de exportvraag, waarna ook de productie en voorraden kunnen herstellen.

Clean Industrial Deal biedt kansen voor verduurzaming

De Europese Commissie werkt aan een strategisch plan, de Clean Industrial Deal, om de industrie te verduurzamen en de concurrentiekracht te vergroten. Europese bedrijven kampen met stevige concurrentie uit de Verenigde Staten en China, waardoor investeringen uitgesteld worden of zelfs buiten Europa plaatsvinden. Dit vormt een bedreiging voor de economische groei, werkgelegenheid en strategische onafhankelijkheid van Europa.

De kern van het plan is gericht op het oplossen van de hoge Europese energiekosten. De elektriciteitsprijzen in Europa liggen drie keer hoger dan in de VS en gasprijzen zelfs vier keer hoger. Dit maakt productie binnen Europa onaantrekkelijk. Het plan omvat vijf belangrijke maatregelen om groei te stimuleren:

1. Versnelde investeringen in duurzame energie: meer inzet op wind-, zonne- en kernenergie om energiekosten te verlagen.
2. Een gelijk speelveld creëren: uniforme Europese steunmaatregelen om concurrentie eerlijk te houden.
3. Stimuleren van de marktvraag naar duurzame producten: invoering van circulaire regelgeving en promotie van ‘Made in Europe’.
4. Investeren in energie-infrastructuur: versnellen van vergunningstrajecten voor duurzame projecten.
5. Productie van groene brand- en grondstoffen: meer focus op eigen productiecapaciteit voor duurzame materialen.

Deze maatregelen moeten zorgen voor lagere productiekosten en versterkte concurrentiepositie van de Europese industrie.

Impact van artificial intelligence op de arbeidsmarkt

Uit een jaarlijkse enquête van ING onder CEO’s van Nederlandse bedrijven (met een omzet > €250 miljoen) blijkt dat de opkomst van Artificial Intelligence (AI) een grote zorg vormt. Veel topmanagers verwachten dat AI banen zal vervangen, vooral in sectoren zoals onderzoek en ontwikkeling, klantenservice en IT. Naast de zorgen over AI staan ook hoge energieprijzen, strenger monetair beleid, inflatie en veranderende regelgeving hoog op de agenda van bedrijfsleiders.

Toch is er sprake van toenemend optimisme onder topmanagers. Waar vorig jaar slechts 34% positief was over het komende jaar, is dat percentage gestegen naar 43%. Dit wijst op een licht herstel in vertrouwen, ondanks de bestaande uitdagingen.

Vooruitzichten voor 2025

De vooruitzichten voor de Nederlandse economie in 2025 laten een gemengd beeld zien. Er is sprake van gematigde economische groei, gedragen door binnenlandse vraag. Tegelijkertijd staan export en industrie onder druk door externe factoren en structurele problemen zoals personeelstekorten en infrastructuurbeperkingen. Dergelijke problemen belemmeren de groei.

De Clean Industrial Deal van de Europese Commissie kan een belangrijke impuls geven aan de verduurzaming en concurrentiekracht van de industrie. Tegelijkertijd moeten bedrijven inspelen op technologische veranderingen, zoals de opkomst van AI, om de impact op de arbeidsmarkt te beheersen.

Ondanks deze uitdagingen overheerst voorzichtig optimisme. Bedrijven en beleidsmakers zullen echter strategische keuzes moeten maken om duurzame groei te realiseren en de concurrentiepositie van Nederland te versterken.

Bron: ING Sector Banking.