Plug-in hybrides stoten meer fijnstof uit dan diesels volgens CBS

De fijnstofuitstoot van het Nederlandse wegverkeer is in tien jaar tijd met 16 procent gedaald, een opvallende prestatie gezien de toename in gereden kilometers. Toch werpt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een kritische noot: plug-in hybrides, vaak geprezen om hun milieuvriendelijkheid, stoten meer fijnstof uit dan diesels.

Schonere motoren, maar niet overal winst

Volgens het CBS is de totale fijnstofuitstoot van verkeer tussen 2013 en 2023 met 700.000 kilo gedaald, een daling die vooral te danken is aan technologische vooruitgang. Schonere motoren en roetfilters hebben de uitstoot van lichte bedrijfsvoertuigen flink teruggedrongen. Personenauto’s blijven echter de grootste bron van fijnstof, met 2,1 miljoen kilo uitstoot in 2023. Benzineauto’s zijn hierin koploper, al is hun uitstoot per kilometer relatief laag: 0,018 gram.

Interessant is de vergelijking tussen voertuigtypen. Elektrische auto’s (EV’s) scoren met 0,017 gram per kilometer net iets beter dan benzineauto’s (0,018 gram), maar diesels doen het met 0,025 gram beter dan plug-in hybrides, die 0,027 gram fijnstof per kilometer uitstoten. Hoe kan het dat een technologie die als ‘groen’ wordt gepromoot, achterblijft bij de traditionele diesel?

Zwaar gewicht, hoge slijtage en meer fijnstof

Het antwoord ligt in het gewicht van plug-in hybrides. Deze auto’s combineren een elektromotor met een verbrandingsmotor, wat ze zwaarder maakt dan conventionele auto’s. Fijnstof ontstaat niet alleen door uitlaatgassen, maar ook door slijtage van banden en remmen. Vooral bandenslijtage is een grote boosdoener: zware voertuigen, zoals plug-in hybrides en EV’s, vragen meer van hun banden, die daardoor sneller slijten en fijnstof vrijmaken. Onderzoek wijst zelfs uit dat remstof schadelijker kan zijn voor de gezondheid dan uitlaatgassen van diesels.

Dit roept de vraag op: wordt de impact van bandenslijtage voldoende meegewogen in het beleid rond duurzame mobiliteit? Terwijl de focus vaak ligt op CO₂-reductie, lijkt fijnstof – dat diep in de longen doordringt en gezondheidsrisico’s oplevert – een onderbelicht probleem.

Elektrische auto’s: niet zo schoon als gedacht

Ook elektrische auto’s, die geen uitlaatgassen produceren, zijn niet vrij van fijnstof. Met 0,017 gram per kilometer verschillen ze amper van benzineauto’s. Het hogere gewicht van EV’s leidt tot vergelijkbare bandenslijtage als bij plug-in hybrides. Dit nuanceert het beeld van elektrische voertuigen als dé oplossing voor luchtvervuiling. Hoewel ze CO₂- en stikstofuitstoot drastisch verminderen, blijft fijnstof een uitdaging.

Recent onderzoek van het RIVM bevestigt dat fijnstofdeeltjes (PM10 en PM2.5) niet alleen uit verbranding komen, maar voor een groot deel uit slijtage van banden, remmen en wegdek. In 2021 was het wegverkeer verantwoordelijk voor 22% van de totale PM10-uitstoot in Nederland, waarbij personenauto’s de grootste bijdrage leverden.

Stijgende kilometers, stijgende fijnstof

Ondanks de daling in fijnstofuitstoot is het aandeel van wegverkeer in de totale Nederlandse fijnstofuitstoot met 0,7 procent gestegen. Dit komt doordat Nederlanders 7% meer kilometers afleggen dan in 2013. De groeiende mobiliteit legt druk op de infrastructuur en het milieu. Vooral in stedelijke gebieden, waar fijnstofconcentraties hoger zijn, blijft de luchtkwaliteit een punt van zorg. Volgens het CBS is de sector mobiliteit in 2023 verantwoordelijk voor 21% van de totale broeikasgasuitstoot, waarvan de helft door personenauto’s.

Is het tijd om de focus te verbreden van alleen uitlaatgassen naar andere bronnen van fijnstof, zoals bandenslijtage? Innovaties in bandentechnologie of lichtere voertuigen zouden hier een verschil kunnen maken, maar worden nog weinig besproken.

De daling in fijnstofuitstoot is een stap vooruit, maar de verrassende cijfers over plug-in hybrides en EV’s vragen om een heroverweging van wat ‘schone’ mobiliteit inhoudt. Hoewel deze voertuigen CO₂ en stikstof verminderen, blijft fijnstof een hardnekkig probleem door hun gewicht en slijtage.