Experts: Afschaffing fossiele subsidies niet vereist voor klimaatdoelen

In een streven naar het verwezenlijken van ambitieuze klimaatdoelen, komt de discussie omtrent de afschaffing van fossiele subsidies vaak op de voorgrond. Een groep van zeven energie-experts, waaronder twee hoogleraren van de Rijksuniversiteit Groningen, benadrukt in een recent artikel in het economentijdschrift ESB dat het stopzetten van deze subsidies niet per se de sleutel is tot het behalen van de gestelde klimaatdoelen. In plaats daarvan, zo suggereren zij, zou het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) een efficiënte weg kunnen bieden naar het reduceren van CO2-emissies vóór het jaar 2040.

In de huidige politieke arena is de roep om een plan voor het afbouwen van fossiele subsidies luider geworden. Deze week zal de Tweede Kamer stemmen over een motie die het demissionaire kabinet oproept om hier actie op te ondernemen. Ondanks de groeiende discussies en protesten omtrent fossiele subsidies, blijven de experts standvastig in hun overtuiging. Zij waarschuwen dat het abrupt stopzetten van overheidssteun aan fossiele uitstoters in Nederland de werking van het EU ETS-systeem kan hinderen.

EU ETS-systeem: aanpak voor klimaatdoelen

Centraal in de argumentatie van de experts staat het Europese emissiehandelssysteem. Dit systeem reguleert de totale emissies van de deelnemende bedrijven binnen de EU. Het principe is eenvoudig: voor elke ton CO2-uitstoot moet een bedrijf een emissierecht inleveren. Een deel van deze rechten wordt gratis verstrekt, terwijl andere rechten via veilingen worden verkocht.

Het emissieplafond, dat gekoppeld is aan de Europese klimaatdoelstellingen, zet een duidelijke limiet op de totale uitstoot. Met het doel om een emissiereductie van 55% in 2030 te bereiken en een klimaatneutrale status in 2050, verlaagt men het plafond jaarlijks. Vanaf 2039 geeft men geen nieuwe rechten meer uit. Dit zet bedrijven aan tot een forse verlaging van hun emissies. Zo blijven ze in lijn met de klimaatdoelen.

Kritiek op fossiele subsidies

Critici beweren vaak dat overheidssteun in de vorm van fossiele subsidies het gebruik van fossiele brandstoffen in stand houdt en daarmee de reductie van emissies vertraagt. Echter, deze bewering wordt door de auteurs als discutabel beschouwd. De belangrijkste reden hiervoor is het feit dat het EU ETS-systeem een vast plafond stelt aan de totale emissies. Dit betekent dat ongeacht de distributiemethode van uitstootrechten, het klimaateffect uiteindelijk wordt bepaald door het totale aantal rechten dat door de EU wordt verstrekt.

Implicaties voor Nederlandse bedrijven

De experts benadrukken dat het afschaffen van fossiele subsidies vooral nadelig kan zijn voor de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven. In plaats van een transitie naar duurzame energiebronnen, zou het kunnen leiden tot een substitutie van Nederlandse producenten door buitenlandse producenten die nog steeds fossiele energie gebruiken. Het is een complexe situatie die een doordachte aanpak vereist om de balans te vinden tussen het behalen van klimaatdoelen en het behouden van een sterke economische positie.