Energie-efficiëntie in de Nederlandse industrie: tijd voor daadkracht

De Nederlandse industrie staat op een kruispunt. Waar energiebesparing ooit als ‘wenselijk’ werd beschouwd, is het inmiddels een onmisbare pijler in het nationale en Europese klimaatbeleid.
De Monitor Energiebesparing 2024 van TNO en CBS schetst een gemengd beeld: hoewel de energie-intensiteit afneemt, blijven structurele besparingen achter. De vraag is niet langer óf, maar hóe de industrie de transitie maakt. En vooral: hoe snel?

Cijfers liegen niet: Nederland dreigt de EED-doelen te missen

De Europese Energy Efficiency Directive (EED) stelt dat Nederland in 2030 het finaal energieverbruik moet terugbrengen tot 1.609 petajoule, en het primair energieverbruik tot 1.935 petajoule. Maar ondanks een daling van 26% in energie-intensiteit sinds 2015, wijzen de onderliggende trends op een stijging van het energieverbruik in de komende jaren. De conclusie? Zonder extra maatregelen dreigt Nederland de gestelde doelen niet te halen.

Binnen de industrie zijn enkele pijnpunten zichtbaar:

• De chemie- en raffinagesectoren blijven grootverbruikers, met een energieverbruik dat slechts marginaal afneemt.
• De afhankelijkheid van aardgas is hardnekkig, ondanks de opkomst van alternatieven als elektrificatie en waterstof.
• Vrachtvervoer wordt inefficiënter: in 2022 verbruikten vrachtwagens 6% meer energie per tonkilometer dan in 2015.

De hamvraag is dan ook: hoe transformeert de industrie niet alleen sneller, maar ook kostenefficiënt?

Van obstakel naar kans: strategische energiebesparing

Industriebedrijven hebben geen keuze meer – ze moeten acteren. Maar wie dit slim aanpakt, kan niet alleen energie besparen, maar ook kosten drukken en operationele efficiëntie verbeteren.

1. Slimmer omgaan met restwarmte
   Warmteterugwinning is een van de meest voor de hand liggende optimalisaties. Door warmtewisselaars, isolatieverbeteringen en geavanceerde stoomsystemen in te zetten, kunnen bedrijven tientallen procenten op hun gasverbruik besparen.
2. Procesautomatisering als gamechanger
   Het laaghangend fruit? AI-gestuurde procesoptimalisatie en digital twins. Met real-time monitoring en predictive maintenance kan energieverlies worden geminimaliseerd en kan productie draaien op piekefficiëntie.
3. Elektrificatie en alternatieve brandstoffen
   Elektrische boilers, industriële warmtepompen en groene waterstof zijn geen toekomstmuziek meer. Bedrijven die hier nu in investeren, profiteren niet alleen van een lagere CO₂-uitstoot, maar ook van subsidies en gunstige energieprijzen op lange termijn.
4. Duurzamere logistiek en transport
   De industrie is niets zonder logistiek. Het optimaliseren van transportnetwerken, beladingsgraden en multimodaal transport kan energieverbruik drastisch verlagen.

De urgentie: Rotterdam Processing Week als kennisplatform

Het mag duidelijk zijn: energiebesparing is geen luxe, maar een strategische noodzaak. Maar hoe implementeer je deze transitie efficiënt en rendabel? De Rotterdam Processing Week (1 & 2 oktober 2025) is hét evenement waar innovatieve oplossingen en praktijkvoorbeelden uit de industrie samenkomen.

Pumps & Valves, M+R Processing en Solids 2025 bieden een platform voor experts en bedrijven die werk maken van procesoptimalisatie, procesautomatisering en duurzame energieoplossingen.