Uitbreiding haven Rotterdam: Derde Maasvlakte in zicht?

De haven van Rotterdam staat mogelijk aan de vooravond van een forse uitbreiding op zee. Een technische verkenning, uitgevoerd door het Rijk, de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam, wijst uit dat een Derde Maasvlakte van maximaal 1000 hectare technisch haalbaar is. Hoewel het officiële rapport pas over enkele weken verschijnt, lekten de eerste bevindingen al uit tijdens een conferentie in Den Haag.

Drie scenario’s op tafel

De technische verkenning richt zich op een uitbreiding van de bestaande Maasvlakte aan de zuidwestkant van de haven. Drie varianten staan centraal: een bescheiden groei van 400 hectare, een middenweg van 800 hectare of een ambitieuze Derde Maasvlakte van 1000 hectare. Dit zou een volgende stap zijn na de aanleg van de Tweede Maasvlakte, die in 2013 werd voltooid. Toch zijn er direct enkele haken en ogen. Natuurcompensatie, stikstofvergunningen en de beschikbaarheid van voldoende zand vormen mogelijke obstakels. Het is de vraag of deze knelpunten de plannen niet zullen vertragen of zelfs dwarsbomen.

Nut en noodzaak van een Derde Maasvlakte

Twaalf jaar na de vorige uitbreiding met 2000 hectare is de vrije ruimte in de haven schaars geworden. Tegelijkertijd staat Rotterdam voor een grote omschakeling richting duurzame energie, grondstoffen en materialen. Landschapsarchitect Rens Wijnakker wijst op de noodzaak van extra ‘schuifruimte’ om deze overgang soepel te laten verlopen. Een Derde Maasvlakte zou die ruimte kunnen bieden, maar of landaanwinning daadwerkelijk de beste oplossing is, blijft onduidelijk. René van der Plas van het Havenbedrijf Rotterdam pleit voor een grondig onderzoek naar de werkelijke behoefte. ‘We moeten dit zorgvuldig aanpakken, met oog voor natuur en omgeving,’ stelt hij. Snelheid is volgens hem belangrijk, maar niet ten koste van een weloverwogen proces.

De provincie Zuid-Holland, bij monde van gedeputeerde Arne Weverling, deelt die mening en hoopt dat het onderzoek binnen twee jaar kan worden afgerond. Een formeel besluit over de Derde Maasvlakte wordt eind dit jaar verwacht. Tot die tijd blijft het spannend of alle betrokken partijen op één lijn komen. Want waar havenondernemers smachten naar extra ruimte om te groeien, kijken andere stakeholders met een kritischer blik naar de plannen.

Belangen in conflict rond Derde Maasvlakte

Tijdens de conferentie in Den Haag, georganiseerd door de provincie, kwam duidelijk naar voren dat niet iedereen even enthousiast is over een mogelijke uitbreiding. Havenondernemers zien de voordelen van een Derde Maasvlakte en dringen aan op een vlotte voortgang. Maar vissers maken zich zorgen over de impact op hun werkgebied. Als de zee door landaanwinning kleiner wordt, kan dat hun bestaan direct bedreigen. Natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten stellen harde eisen. Zij vinden een nieuwe uitbreiding alleen bespreekbaar als de natuurcompensatie voor de Tweede Maasvlakte, die al sinds 2013 open is, eindelijk wordt gerealiseerd. Tot die tijd houden zij de boot af, en dat is een signaal dat niet genegeerd kan worden.

De discussie rond de plannen legt ook een bredere spanning bloot. Hoe weegt de economische groei van de haven op tegen de belangen van natuur en milieu? En is er genoeg draagvlak om deze balans te vinden? De technische haalbaarheid mag dan bewezen zijn, de maatschappelijke en ecologische vragen blijven voorlopig onbeantwoord. Het debat over de Derde Maasvlakte is nog lang niet beslecht.

Daarnaast speelt tijd een belangrijke rol. Als de haven van Rotterdam haar positie als een van de grootste en modernste havens van Europa wil behouden, moet er vaart worden gemaakt. Maar te veel haast kan leiden tot fouten, zeker als het gaat om complexe vraagstukken rond stikstof en natuur. Laten we hopen dat er een oplossing wordt gevonden die niet alleen de haven,maar ook de omgeving ten goede komt.