De nieuwe machineverordening 2023/1230, ga er mee aan de slag!

In een artikelreeks zullen we ingaan op de machineverordening 2023/1230. Dit is artikel 1 van 6

De tijd gaat sneller dan we denken! De nieuwe Machineverordening 2023/1230 is alweer 1,5 jaar geleden op 14 juni 2023 aangenomen. De verordening wordt op 14 januari 2027 definitief van kracht. De realiteit is dan ook dat er ondertussen al 1,5 jaar van de 3,5 jaar overgangstermijn verstreken zijn. Bedrijven en techneuten denken dat het nog wel even duurt voordat het hanteren van de nieuwe Machineverordening 2023/1230 verplicht wordt. En natuurlijk hebben ze gelijk. Is nog 2 jaar voordat het zover is. Maar ze moeten zich ook realiseren dat voordat we het weten is het zomaar januari 2027 is en dat men dan klaar moet zijn voor het toepassen van de nieuwe Machineverordening 2023/1230. Als ik de laatste tijd mijn oor te luister leg dan lijkt het erop dat tot nu toe nog niet veel bedrijven er zelfs ook maar naar gekeken hebben. Misschien denken ze dat ze nog een zee van tijd hebben om op tijd te anticiperen. In mijn optiek zullen die twee jaar sneller voorbij gaan dan we denken. Misschien ligt dat aan mijn leeftijd dat ik het gevoel heb dat de tijd sowieso sneller gaat.

Aan de andere kant wil ik bedrijven ook gerust stellen. Als we de nieuwe Machineverordening lezen zien we één, twee, drie niet echt hele grote verschillen met de Machinerichtlijn 2006/42/EG. Er zijn wat toevoegingen, verduidelijkingen en aanpassingen. Maar de verschillen zitten in hoofdzaak in de details. Daarom heb ik besloten om dit jaar een serie artikelen over de nieuwe Machineverordening 2023/1230 te schrijven waarbij ik de wijzigingen uitgebreid zal behandelen met praktische voorbeelden.

De serie artikelen zal, zoals ik het nu voor ogen heb, bestaan uit de volgende artikelen:

1. Wijzigingen van de nieuwe Machineverordening 2023/1230. Alle wijzigingen op een rijtje.
2. De definitie van de machine en veiligheidscomponenten. Deze wordt gewijzigd. Ook is er meer duidelijkheid over de niet-voltooide machine.
3. De belangrijkste verschillen betreffen de significante wijziging van machines. Belangrijk bij aanpassingen aan een machine, die bij veel bedrijven regelmatig voor komen. Met daarbij ook aandacht voor het veiligheid technisch aanpassen van bestaande machines.
4. Intrede van de Cyber Security en toepassing AI (Artificiële intelligentie _ kunstmatige intelligentie).
   • Voor- en nadelen, bedreigingen t.a.v. machineveiligheid.
   • Veiligheid van besturingssystemen.
   • Beveiliging tegen corruptie
5. Lijst met machines met hoog risico en lijst veiligheidscomponenten
6. Aangepaste en extra toegevoegde essentiële veiligheids- en gezondheidseisen.

Dit eerste artikel is een algemeen overzicht en moet dan ook als een inleidend artikel gezien worden. Ik realiseer mij ook dat dit niet het leukste en boeiendste artikel van de serie zal zijn. Maar ja sommige dingen zijn nu éénmaal niet anders. Volgens mij wel noodzakelijk om voldoende achtergrond te hebben om in de loop van het jaar de andere artikelen beter te kunnen begrijpen.

Waarom de nieuwe machineverordening 2023/1230?

Hiervoor geeft men een aantal redenen aan. Even op een rijtje:

• Wetgeving moest aangepast worden aan de 21^e eeuw.
• Moest beter passen in het kader ‘een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk’.
• Omdat we steeds meer te maken zullen krijgen met cyber security en de toepassing van kunstmatige intelligentie (AI).
• Rechtsonzekerheid als gevolg van onduidelijkheid en veiligheidslacunes van traditionele technologieën oplossen.
• Overlappingen en tegenstijdigheden met andere EU wetgeving wegnemen.
• Meer duidelijkheid qua definitie van een machine en de niet voltooide machine.
• Meer duidelijkheid over significante wijzigingen aan een machine.
• Duidelijkheid over digitale of “papieren” documentatie.

Welke verschillen zijn er dan wel?

Wat we zeker niet mogen vergeten is dat we nu te maken hebben met een EU-verordening en geen EU-richtlijn. Dit betekent dat er sprake zal zijn van meer harmonisatie van de machine wetgeving per lidstaat. In het verleden mocht iedere lidstaat bij een EU-Richtlijn bij de omzetting in de nationale wetgeving nog extra eisen stellen als men van mening was dat dit in het belang van de veiligheid van de inwoners van de lidstaat. Bij een verordening moet de gehele verordening één op één opgenomen worden in de nationale wetgeving en zijn eventuele extra aanvullende eisen niet toegestaan.

Jammer genoeg is de Machineverordening 2023/1230 qua opbouw totaal anders dan de Machinerichtlijn 2006/42/EG. Er zijn bijvoorbeeld meer begeleidende overwegingen (86 i.p.v. 30) en meer artikelen 54 i.p.v. 29. Betekent gewoon even zoeken en meer leesvoer.  

Er zijn ook een aantal eisen aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen toegevoegd. De benaming voor het op te bouwen dossier is gewijzigd van “Technisch Dossier voor machines” in “Technische Documentatie”.  

Om ons te helpen heeft men in de Machineverordening 2023/1230 gelukkig wel netjes een overzicht opgenomen (Bijlage XII) waarin men de wijzigingen in de volgorde van de artikelen en de opbouw van de bijlagen duidelijk heeft aangegeven.

De bijlagen zijn als volgt gewijzigd:

Ook de artikelen hebben soms een andere nummering gekregen. Gelukkig heeft men dat ook duidelijk aangegeven:

 
Het is even zoeken maar in ieder geval wel duidelijk en overzichtelijk. Maakt het lezen van de nieuwe verordening makkelijker om de relatie met de Machinerichtlijn 2006/42/EG ook nog te kunnen zien.

Dit was een heel theoretisch artikel als inleiding. Maar ja, dat is ook nodig om e.e.a. nog steeds goed te kunnen begrijpen. Sowieso is dit soort wetgeving niet makkelijk te lezen voor een techneut. Ik beloof dan ook om in de volgende artikelen meer bij de praktijk aan te zullen sluiten.

Aan het eind van dit artikel is het meest belangrijke advies dat ik kan geven: “ga er mee aan de slag”.

In Q1 of Q2 van dit jaar zullen wij ook een workshop houden waar we elkaar kunnen ontmoeten en verder in gesprek kunnen gaan over de nieuwe Machineverordening 2023/1230. Tijdens die workshop is er voldoende gelegenheid om ook vragen te kunnen stellen. Wij zullen op Linkedin, de Veiligheidskundige en IndustrieVandaag als het zover is een bericht over deze workshop plaatsen.