Door: redactie - 12 augustus 2025 |
De petrochemische sector in de Nederlands-Belgische delta staat voor een boeiende verschuiving. Terwijl investeringen in de Nederlandse basisindustrie teruglopen, zien we een opvallende groei in de Antwerpse chemie. Dit laat maar eens zien hoe verbonden deze regio’s zijn. Het samenspel tussen Rotterdam en Antwerpen vormt een krachtig netwerk dat bedrijven vooruit helpt.
De petrochemische industrie in de regio Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen, ook bekend als de ARA-cluster, ondergaat een duidelijke transformatie. Recente studies tonen aan dat de investeringsratio’s in de Nederlandse basisindustrie sinds 2016 met 30 procent zijn gedaald. Dit betekent dat bedrijven minder kapitaal herinvesteren in hun locaties, wat vragen oproept over hun lange-termijnplannen.
Tegelijkertijd zien we een andere trend in België, specifiek in de Antwerpse chemie. Hier stijgen de investeringen, vooral in de fijne petrochemie, waar de investeringsratio van 28 naar 36 procent groeide. Dit contrast laat zien hoe dynamisch en grensoverschrijdend deze chemiesector opereert.
Het ARA-netwerk is een uniek, polycentrisch systeem dat Nederland en België verbindt. Rotterdam en Amsterdam richten zich voornamelijk op raffinage en opslag van olie en derivaten. Antwerpen, daarentegen, specialiseert zich in fijne petrochemie, waarbij halffabricaten worden omgezet in producten zoals polymeren en kunststoffen.
Deze complementariteit is historisch gegroeid, deels door infrastructuur zoals NAVO-pijpleidingen en het Schelde-Rijnkanaal. Het succes van Rotterdamse raffinaderijen hangt af van de vraag uit Antwerpen, terwijl de Antwerpse chemie leunt op de logistieke kracht van Nederlandse havens. Dit samenspel optimaliseert de productie over landsgrenzen heen.
Om de verschillen in investeringen te begrijpen, is de investeringsratio een belangrijke maatstaf. Deze ratio meet de verhouding tussen kapitaalinvesteringen (CAPEX) en de gemiddelde materiële vaste activa in een jaar. In Nederland daalde deze ratio bij negentien grote bedrijven in de basisindustrie van 15,8 naar 11,7 procent tussen 2016 en nu.
In de Antwerpse chemie zien we een ander beeld. Vooral in de fijne petrochemie steeg de ratio aanzienlijk, wat wijst op een focus op modernisering en groei. Raffinage in Antwerpen volgt echter de Nederlandse trend met een daling van 33 naar 14 procent, wat mogelijk duidt op een strategische heroriëntatie.
Opslag- en terminalactiviteiten blijven stabiel rond 23 procent. Deze cijfers, afkomstig uit jaarrekeningen van de Nationale Bank van België, tonen hoe investeringen binnen één netwerk verschillend worden verdeeld. Het illustreert de complexiteit van industriële ecosystemen.
De stijgende investeringen in de Antwerpse chemie brengen kansen met zich mee. Bedrijven in dit segment lijken te focussen op innovatie, met nieuwe installaties en verbeterde processen. Dit kan leiden tot efficiëntere productie en mogelijk meer werkgelegenheid in de regio. Deze vooruitgang versterkt niet alleen de lokale industrie, maar ondersteunt ook partners in Rotterdam en Amsterdam door een stabiele vraag naar halffabricaten.
De impact reikt verder dan enkel productie. Het gaat om systemen die bedrijven helpen om te anticiperen op marktveranderingen, met minder stilstand en hogere output. Dit soort ontwikkelingen toont de veerkracht van de sector.
Een belangrijke kanttekening bij deze trends is het effect van nationaal beleid. In Nederland pleiten economen voor het afbouwen van subsidies aan de energie-intensieve basisindustrie. Hoewel dit logisch lijkt gezien de lage investeringsratio’s, kan het onverwachte gevolgen hebben voor de hele ARA-regio.
Het stopzetten van steun in Nederland kan de nog wel investerende bedrijven in de Antwerpse chemie raken. De raffinaderijen in Rotterdam zijn immers een onmisbare schakel voor de Belgische fijnchemie. Dit vraagt om een bredere, internationale blik op industrieel beleid.
Technologie speelt een sleutelrol in de verschuiving van investeringen. In Antwerpen worden nieuwe installaties en digitale systemen ingezet om processen te verbeteren. Denk aan slimme algoritmes die productie optimaliseren of geavanceerde pijpleidingen die transport efficiënter maken.
Deze innovaties verminderen niet alleen kosten, maar dragen ook bij aan verduurzaming. Bedrijven kunnen met moderne apparatuur hun energieverbruik verlagen, wat aansluit bij bredere maatschappelijke doelen. Het is inspirerend om te zien hoe technologie de industrie vooruit helpt.
De geografische spreiding binnen het ARA-netwerk is een sterk punt, maar ook een uitdaging. Rotterdam en Amsterdam domineren in logistiek en raffinage, terwijl Antwerpen en North Sea Port excelleren in fijne petrochemie. Deze differentiatie is deels historisch bepaald door schaalvergroting van olietankers en infrastructuur.
Vanaf de jaren zestig werd de Westerschelde minder toegankelijk voor grote schepen, wat investeringen stuurde. Rotterdam groeide in overslag, terwijl de Antwerpse chemie zich specialiseerde in verwerking. Dit pad-afhankelijke proces toont hoe fysieke en economische factoren de industrie vormgeven.
Voor bedrijven in de ARA-regio is het duidelijk dat samenwerking over grenzen heen nodig is. Een daling in Nederlandse investeringen kan de keten verstoren, met gevolgen voor productie in België. Tegelijkertijd biedt de groei in Antwerpen kansen voor Nederlandse partners om te profiteren van een sterkere vraag.
Het is zaak om slimme strategieën te ontwikkelen die het hele netwerk versterken. Dit kan betekenen dat bedrijven investeren in gedeelde technologieën of gezamenlijke projecten starten. Zo blijft de regio een wereldspeler in petrochemie.
De toekomst van de Antwerpse chemie ziet er veelbelovend uit, met stijgende investeringen en een focus op innovatie. Het is echter belangrijk om te begrijpen waarom deze verschuiving plaatsvindt. Is dit een tijdelijke trend of een structurele verandering in het ARA-netwerk?
Verder onderzoek kan helpen om dit te verhelderen. Denk aan analyses van immateriële investeringen, zoals onderzoek en ontwikkeling, die mogelijk een nog beter beeld geven van de richting. De industrie staat voor spannende tijden, met technologie als motor voor groei.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
IndustrieVandaag is een onafhankelijk platform met het laatste nieuws van vandaag over de procesindustrie, industrial processing, productie industrie, maakindustrie en elektronica industrie.
Neem contact met ons op:
Tel +31 (0)23 737 07 63
Email via contactpagina
