Nederland moet focussen op energie-efficiënte AI-modellen

Nederland hoeft niet mee te doen aan de wereldwijde race om steeds grotere AI-systemen met landen als de VS en China, maar kan zich beter richten op een eigen koers met nadruk op data en energiezuinige technologie. Dat blijkt uit een recente deepdive-studie van Invest-NL in samenwerking met ROM Nederland. Het rapport, opgesteld door AI-expert Stefan Leijnen, wijst erop dat Nederland kansen heeft in specifieke domeinen waar kwalitatieve data, betrouwbare infrastructuur en specialistische kennis samenkomen. Om deze kansen te grijpen, zijn gerichte investeringen en een doordacht industriebeleid nodig. Het onderzoek schetst een toekomst waarin AI-modellen niet alleen groter worden, maar vooral slimmer en zuiniger moeten zijn om relevant te blijven.

Een eigen koers voor AI-modellen

Volgens het rapport is het voor Nederland niet nodig om de aanpak van grootmachten als de VS en China te volgen. In plaats van te investeren in gigantische AI-modellen, kan ons land zich beter richten op technologieën die energie-efficiëntie en privacy vooropstellen. Auteur Stefan Leijnen stelt dat de volgende generatie AI draait om systemen die leren via sensoren en robotica. Deze systemen interageren met de echte wereld en moeten zuinig omgaan met stroom. Hier ligt volgens hem een unieke kans voor Nederland.

De studie wijst op domeinen waar Nederland al sterk staat, zoals landbouwtechnologie en logistiek. In deze sectoren kunnen AI-toepassingen worden ontwikkeld die gebruikmaken van unieke data. Dit biedt een voorsprong die moeilijk te kopiëren is. Het rapport roept op tot een strategie die deze sterke punten verder uitbouwt.

Kansen in fysieke sectoren

Nederland heeft een voordeel in sectoren waar fysieke processen en hoogwaardige data samenkomen. Denk aan de hightech maakindustrie, zorg en duurzame energie. In deze gebieden kunnen AI-systemen worden ingezet die direct verbonden zijn met de fysieke wereld. Dit soort toepassingen is vaak gebaseerd op beschermde datasets, wat ze extra waardevol maakt.

Daarnaast ziet het rapport kansen in nieuwe datastromen en markten. Nederland kan hierin een leidende rol spelen door te focussen op verantwoorde AI. Ook op het gebied van hardware, zoals fotonica en neuromorphic computing, staat ons land goed gepositioneerd. Deze technologieën worden wereldwijd erkend en bieden ruimte voor groei.

Energie-efficiëntie als prioriteit voor AI-modellen

Een belangrijk thema in de studie is de groeiende vraag naar energie door AI-technologie. Terwijl het stroomverbruik van datacenters stijgt, worden oplossingen zoals neuromorfische computers steeds belangrijker. Deze hardware kan helpen om AI-modellen zuiniger te maken. Nederland heeft op dit terrein al een sterke basis, met bedrijven en kennisinstellingen die vooroplopen.

Het rapport pleit voor meer investeringen in deze energiezuinige technologieën. Door hierop in te zetten, kan Nederland een eigen plek veroveren in de internationale AI-markt. Het gaat niet om het bouwen van de grootste systemen, maar om het ontwikkelen van slimme en duurzame alternatieven.

Minder versnippering in beleid

De studie vraagt om een industriebeleid dat obstakels wegneemt en gericht investeert. Dit betekent meer kapitaal voor AI-startups en scale-ups, met bedragen van 20 tot 30 miljoen euro. Voor hardware en fundamentele AI-modellen zijn zelfs investeringen van meer dan 100 miljoen euro nodig. Daarnaast moet Europa beter samenwerken om versnippering te voorkomen.

Ook de overheid heeft een rol door publieke vraag te stimuleren in sectoren als zorg en energie. Dit kan adoptie van nieuwe technologieën versnellen. Verder is het belangrijk om publieke instellingen op te bouwen die data en infrastructuur beheren onder democratisch toezicht.

Toekomstbestendige AI-modellen en infrastructuur

Een opvallende suggestie in het rapport is het onderzoeken van een AI-Gigafactory. Dit zou een strategische basis kunnen vormen voor autonome AI-capaciteit in Nederland en Europa. Zo’n fabriek zou zich richten op edge-AI, energiezuinige hardware en lokale rekenkracht. Dit past bij de visie op privacybewuste technologieën die in het rapport naar voren komt.

Daarnaast wijst de studie op het belang van edge-AI, een markt die momenteel bloeit. Implementaties blijven echter vaak hangen in de testfase. Een oplossing hiervoor is het ontwikkelen van radicaal nieuwe architecturen, zoals voorgesteld door bedrijven als Axelera AI. Dit kan helpen om toepassingen sneller naar de markt te brengen.

Investeren in sterke punten

Invest-NL en ROM Nederland stellen dat strategische investeringen nu van groot belang zijn. Door te kiezen voor een eigen AI-koers, kan Nederland succes boeken in domeinen waar het al sterk staat. Dit vraagt om een investeringsbeleid dat grotere bedragen beschikbaar stelt voor startups en hardwarebouwers. Ook moeten partijen worden verbonden rond een langetermijnagenda.

Het rapport sluit aan bij eerdere publicaties van Invest-NL over technologieën zoals quantum, lab-on-a-chip en semicon. Deze studies laten zien hoe gerichte investeringen voordeel kunnen opleveren.