Waarde toekennen aan reststromen productieprocessen

Reststromen uit productieprocessen ontstaan door bijvoorbeeld uitval of overproductie. De grondstoffen en producten in deze reststromen vertegenwoordigen een waarde voor het bedrijf zelf én voor haar afnemers.

Ze kunnen bijvoorbeeld dienen als input voor biobrandstof of voor de beste vorm van verwaarding: humane consumptie. Het is momenteel nog onduidelijk welke regels er financieel en fiscaal gelden om de waardering en transacties van reststromen optimaal te laten verlopen. Hoe bereken je bijvoorbeeld de waarde van een reststroom, hoe plaats je deze op de balans en hoe kan je als afnemer deze reststroom financieren?

Het op orde brengen van de financiële en fiscale verantwoording zorgt er voor dat de markt van reststroomverwaarding een volgende stap kan zetten. Om dit te bereiken heeft de Coalitie Circulaire Accounting onder leiding van Circle Economy bijgaande white paper geschreven. In de coalitie werken banken, fiscalisten, juristen en ondernemers samen om reststromen uit de foodsector beter te verwaarden. Daarmee werken ze samen aan de Nederlandse ambitie van een volledige circulaire economie in 2050.

Grondstoffen optimaliseren en afvalproductie zoveel mogelijk beperken

De Wereldbank voorspelt dat de mondiale afvalproductie tot 2050 toeneemt met meer dan 70% tot 3,4 miljard ton.1 Volgens het Circularity Gap Report 2020 wordt hiervan slechts 8,6% weer terug in de economie gebracht.2 Vermindering van afval is niet alleen vanuit duurzaamheidsperspectief belangrijk, maar is ook essentieel om nieuwe commerciële kansen in de circulaire economie te creëren. Bedrijven worden gestimuleerd om het gebruik van grondstoffen te optimaliseren en hun afvalproductie zoveel mogelijk te beperken, vanuit het oogpunt van zowel kosten als capaciteit.

Veel producenten krijgen echter te maken met reststromen die ontstaan in de vorm van nevenproducten of snijresten van productieprocessen. Hoewel producenten deze reststromen voor een deel in hun eigen processen hergebruiken, is dit niet in alle gevallen mogelijk. Het risico bestaat dus dat reststromen die in de initiële waardeketen van een bedrijf niet opnieuw bruikbaar zijn, als afval eindigen. De circulaire economie opent de weg naar een nieuw arsenaal aan mogelijke toepassingen voor deze reststromen.

Circulaire bedrijven volgen strategieën die tot doel hebben de levensduur van producten en materialen zoveel mogelijk te verlengen, tegen de hoogste waarde. De zogenaamde Value Hill (zie Figuur 1) toont strategieën om de waarde van een product te behouden. Hoe lager de positie van een product op de berg, des te groter het verlies van waarde. Bedrijven die in staat zijn om hun reststromen te benutten voor producten met een hogere waarde, verwaarden deze beter.

Bedrijven aan de rand van de circulaire economie zien zich vaak voor de uitdaging geplaatst dat zij binnen de lineaire economie opereren en aan de daarin geldende juridische, financiële en boekhoudkundige regels en voorschriften moeten voldoen. Dit houdt in dat circulaire bedrijfsmodellen binnen bestaande regelgeving
moeten werken, terwijl nieuwe wegen van zakendoen worden ingeslagen, (ecologische, sociale en financiële) resultaten worden gemeten en financiering wordt aangetrokken.

Deze whitepaper is het resultaat van een initiatief van de Coalitie Circulaire Accounting (CCA), een multidisciplinaire samenwerking met als doel om aan verslaggeving gerelateerde vraagstukken die een obstakel voor de transitie naar de circulaire economie vormen, te identificeren en oplossingen daarvoor uit te werken (zie colofon voor meer informatie over de CCA). De CCA heeft de casestudie IntelligentFood uitgevoerd om bestaande vraagstukken in kaart te brengen en een instrumentarium te verstrekken waarmee vergelijkbare bedrijven deze obstakels kunnen aanpakken zodat de transitie naar de circulaire economie wordt versneld.

Bron: ABN AMRO