Stikstofarme(re) en duurzame landbouw

Voor boeren en tuinders die willen omschakelen naar een stikstofarme(re) en meer duurzame manier van produceren is financiering vaak een belemmering. Om hierin tegemoet te komen, heeft minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) 175 miljoen euro uitgetrokken voor het ‘Omschakelprogramma duurzame landbouw’ (voorheen: ‘Omschakelfonds’).

Het programma bestaat uit een investeringsfonds van 70 miljoen euro, een subsidieregeling voor ondersteuning bij het maken van een bedrijfsplan voor omschakeling, een subsidieregeling voor het opstarten van demonstratiebedrijven en een borgstellingsregeling voor werkkapitaal. De contouren van het Omschakelprogramma heeft minister Schouten vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.

Minister Schouten: “We staan met elkaar voor een stevige opgave om de uitstoot en neerslag van stikstof terug te dringen. Boeren en tuinders leveren hier ook een bijdrage aan. Een omschakeling naar een duurzame manier van produceren levert echter vaak financiële belemmeringen op. Daarom zetten we met dit omschakelprogramma een pakket neer om agrariërs financieel tegemoet te komen in de omschakeling naar een stikstofarme(re) en meer duurzame landbouw.”

Het omschakelprogramma komt voort uit de vele gesprekken die LNV gevoerd heeft met agrarische ondernemers, financiers, onderzoekers en andere belanghebbenden. De omschakeling naar een stikstofarme(re) en duurzame landbouw is een stevige stap voor veel agrarisch ondernemers, waarbij de ene agrariër tegen andere belemmeringen aanloopt dan de andere. Daarom zet het ministerie van LNV in op twee sporen: een omschakelspoor en een overbruggingsspoor.

Omschakelspoor

Het omschakelspoor geeft financiële ondersteuning aan agrarisch ondernemers die willen omschakelen naar een meer extensieve of duurzame bedrijfsvoering, zoals biologische en natuur/landschapsinclusieve landbouw. Dit kan individueel of in een samenwerkingsverband. Het omschakelspoor bestaat uit een investeringsfonds bij het Nationaal Groenfonds (NGF) en twee subsidieregelingen. Als een agrariër financiering aanvraagt voor het omschakelen van zijn of haar bedrijf, kan een financier dat te risicovol vinden. Met het investeringsfonds zorgt LNV voor aanvullende financiering om de omschakeling mogelijk te maken. In totaal is hiervoor in 2021 70 miljoen euro beschikbaar. Het investeringsfonds zal begin 2021 starten.

Het omschakelspoor bevat verder twee subsidieregelingen, één voor ondersteuning voor het maken van een solide bedrijfsplan (‘Subsidieregeling Bedrijfsplan voor omschakeling’) en één voor het opstarten van een demonstratiebedrijf (‘Subsidieregeling Demonstratiebedrijf’). Voor de eerste regeling is voor 2021 t/m 2023 1,9 miljoen euro per jaar beschikbaar en voor de ‘Demonstratiebedrijven’ jaarlijks 1,7 miljoen euro. Het streven is om de regelingen in de loop van 2021 open te stellen.

Om recht te doen aan de verscheidenheid binnen de verschillende agrarische sectoren en regio’s, en om ruimte te bieden aan het ondernemerschap van de individuele agrariër, stuurt het Omschakelprogramma niet op maatregelen maar op doelen. Agrarisch ondernemers worden ook gevraagd om bij hun aanvraag voor financiële ondersteuning in hun bedrijfsplannen specifiek aan te geven hoe de omschakeling daadwerkelijk gaat bijdragen aan de verschillende gewenste doelen op stikstofemissie, klimaat, biodiversiteit en dierenwelzijn.

Financieel overbruggingsspoor

De omschakeling naar een duurzame bedrijfsvoering gaat niet zonder slag of stoot: kosten gaan vaak voor de baten. Zo kan een agrariër die overstapt naar biologische landbouw pas na een paar jaar zijn producten als biologisch verkopen. Tijdelijke extra kosten en/of mindere opbrengsten tijdens de omschakelperiode, verlagen de kasstroom van agrarisch ondernemers. Met het tweede spoor, de ‘Werkkapitaalregeling’ staat LNV borg voor de financiering van de overbrugging van die periode.

Lees ook:

• Agri-robot voor een duurzame landbouwtoekomst
• Stikstofproblematiek en technologische mogelijkheden(
• Kabinet ziet belangrijke rol voor technologie in stikstofcrisis