Door: Redactie - 23 juli 2024 |
De Nederlandse raffinaderijen, lange tijd een van de meest prominente ter wereld, staan momenteel onder zware druk. Terwijl Nederland altijd een sleutelrol heeft gespeeld in de wereldwijde raffinage-industrie, neemt de concurrentie vanuit andere landen sterk toe. Duitsland en België bieden aantrekkelijke subsidies en lagere kosten, terwijl landen zoals Nigeria, Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten gunstigere tarieven en minder strenge milieuregels hanteren. Dit heeft geleid tot een verschuiving van de productie van olie en chemie, wat zorgwekkend is voor de Nederlandse economie.
Volgens Jan-Willem van den Beukel, de nieuwe directeur van de Vereniging Energie voor Mobiliteit en Industrie (Vemobin), vertoont de Nederlandse raffinage-industrie tekenen van verzwakking. Uit een recent onderzoek blijkt dat Nederland, ondanks zijn sterke positie in de wereldwijde top drie van raffinage, terrein verliest. Dit komt door de hogere kosten en strenge regels die in Nederland gelden vergeleken met de omringende landen. Duitsland en België rekenen bijvoorbeeld veel lagere netwerktarieven voor stroom, wat de concurrentiepositie van Nederland verder aantast. In Duitsland is stroom 52% goedkoper, in België 41%, en in Frankrijk zelfs 66%. Deze cijfers laten zien hoe groot het verschil is en waarom investeerders steeds terughoudender worden om in Nederland te investeren.
De raffinaderijen in Nederland produceren essentiële grondstoffen voor medicijnen, brandstoffen en diverse soorten plastics. Deze producten zijn cruciaal voor de Nederlandse economie en het dagelijkse leven. De sector levert samen met de chemische industrie een omzet van €28 miljard per jaar. Ondanks de inspanningen van de bedrijven om te blijven investeren in groene technologieën, zoals waterstof en biobrandstoffen, kampen ze met beperkingen door het overvolle elektriciteitsnet en strikte milieuregels. Dit belemmert de groei naar duurzamere productieprocessen en maakt het voor bedrijven moeilijk om concurrerend te blijven.
Van den Beukel bekritiseert de Nederlandse politiek voor het gebrek aan maatregelen om de productie binnen Nederland te behouden. De prille resultaten van het nieuwe onderzoek tonen aan dat Nederland terrein verliest aan Saoedi-Arabië, een land dat aantrekkelijker is geworden voor uitbreiding van de raffinage-industrie. Het opschorten van de lang beloofde waterstofnetwerk en de beperkte extra capaciteit die beschikbaar is door het bomvolle Nederlandse elektriciteitsnet, helpen de investeerders niet om positieve beslissingen te nemen over nieuwe projecten in Nederland.
De Nederlandse overheid schafte ook de volumecorrectieregeling af, wat de kosten voor grootverbruikers van stroom aanzienlijk verhoogde. Deze stap wordt gezien als een extra belasting bovenop de bestaande Europese regels, die niet door andere landen zijn gevolgd. Hierdoor kijken de bestuurders van buitenlandse hoofdkantoren met gefronste wenkbrauwen naar Nederland en worden ze terughoudender bij het overwegen van nieuwe investeringen in het land.
Nederland profiteert van zijn unieke delta, waar de havens voor olie, de zes grootste raffinaderijen van Europa en de verwerkende industrie relatief dicht bij elkaar liggen. Deze compactheid en de toegang tot Europa hebben de Nederlandse industrie decennialang zeer efficiënt gemaakt. Echter, de huidige politieke keuzes doen volgens Vemobin te weinig om de productie te behouden. Productie wordt al verplaatst naar het buitenland, soms buiten de EU, waar veel inefficiënter en vervuilender wordt geproduceerd. Dit leidt niet tot een vermindering van de uitstoot, maar verplaatst het probleem slechts.
Ondanks de uitdagingen blijft de sector hoopvol. De nieuwe biobrandstofeisen voor scheepvaart en luchtvaart bieden kansen voor de industrie om te investeren in duurzamere technologieën. Van den Beukel benadrukt dat samenwerking binnen Europa essentieel is om te voorkomen dat Nederland op papier vooroploopt, terwijl andere landen goedkoper blijven produceren. Dit zou de concurrentiepositie van de Nederlandse raffinaderijen verder verzwakken en leiden tot verplaatsing van productie naar het buitenland, wat inefficiënter en vervuilender is. Er moet een stabiel en concurrerend investeringsklimaat komen om de positie van de Nederlandse raffinaderijen te behouden en verder te verduurzamen.
De bedrijven binnen Vemobin, waaronder grote namen als Shell, BP, TotalEnergies, Esso en Gunvor, zetten zich in voor een schonere toekomst. Zij hebben sinds 1990 al 79% van hun stikstofuitstoot gereduceerd en verwachten dit op te voeren naar 90% met alle plannen in de pijplijn. Echter, de groei naar groene productie wordt bemoeilijkt door de huidige beperkingen en het gebrek aan tijdelijke ontheffingen voor de uitstoot van stikstof tijdens de bouw van nieuwe installaties.
De ruimte voor de Nederlandse industrie wordt steeds meer in Brussel bepaald. In de Europese Commissie stelde de herverkozen voorzitter Von der Leyen de Green Deal voor, met vergaande beperkingen op de CO2-uitstoot. In 2040 moet de uitstoot van broeikasgassen in Europa met 90% zijn teruggedrongen, om in 2050 onder de streep geen CO2 meer uit te stoten. Dit vergt aanzienlijke investeringen en aanpassingen van de industrie.
Bedrijven in Nederland proberen via FuelsEurope, de Europese brancheorganisatie, obstakels van regelbrij en de hoge kosten te beperken. Dit moet de industriële productie concurrerend houden tegenover bedrijven buiten de EU die door de staat gesteund worden. Europa kondigde importheffingen aan om bijvoorbeeld zijn batterijindustrie te beschermen, en de Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) legt een CO2-belasting op de kostprijs van te goedkope import van ijzer, staal, meststoffen, cement en aluminium om eigen bedrijven financieel te beschermen.
Voor de Nederlandse raffinaderijen is het belangrijk om samen te werken binnen Europa en een eerlijk concurrentieveld te creëren. Dit vereist niet alleen nationale maar ook Europese samenwerking en afstemming van regelgeving. Alleen dan kunnen Nederlandse raffinaderijen blijven bijdragen aan de economie en de transitie naar groene energie.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
IndustrieVandaag is een onafhankelijk platform met het laatste nieuws van vandaag over de procesindustrie, industrial processing, productie industrie, maakindustrie en elektronica industrie.
Neem contact met ons op:
Tel +31 (0)23 737 07 63
Email via contactpagina
