Het tekort aan ingenieurs in Nederland: een uitdaging met kansen

De recente oproep van de Deense minister van Onderwijs om meer internationale studenten toe te laten, gevolgd door een drastische vermindering van het aantal Engelstalige opleidingen, benadrukt een significant probleem dat veel landen, waaronder Nederland, treft: een ernstig tekort aan ingenieurs. Dit tekort heeft niet alleen financiële gevolgen voor de economie, maar beïnvloedt ook de vooruitgang op verschillende maatschappelijke gebieden.

Tekort aan ingenieurs door beperking internationale instroom voor technische sectoren

In Nederland maken de voorzitters en rectoren van technische universiteiten en de Rijksuniversiteit Groningen zich zorgen over het beperken van de instroom van internationale studenten. Dit zou kunnen leiden tot een vergroting van het huidige tekort aan ingenieurs. Zij benadrukken dat zowel binnenlandse als internationale technische talenten, op alle niveaus van MBO tot WO, essentieel zijn om dit tekort aan te pakken.

Rol van ingenieurs in maatschappelijke transities

Nederland staat voor belangrijke maatschappelijke uitdagingen op het gebied van zorg, energieproductie, voedselvoorziening, klimaat, digitalisering, veiligheid en huisvesting. Ingenieurs spelen een sleutelrol bij het realiseren van deze transities, door het ontwikkelen van noodzakelijke technologieën en de samenwerking met andere sectoren. Echter, Nederland scoort laag in vergelijking met andere OESO-landen wat betreft het percentage afgestudeerde ingenieurs, wat een zorgelijke trend aangeeft.

De verantwoordelijkheid van universiteiten

Als verantwoordelijken voor opleidingen in het techniekdomein, erkennen de universiteiten de noodzaak om meer ingenieurs op te leiden. Dit is een uitdaging, vooral gezien de tekorten in andere belangrijke sectoren zoals de zorg en het onderwijs. Er is een dringende behoefte aan gezamenlijke actie om de benodigde technische vaardigheden te ontwikkelen voor het realiseren van de essentiële maatschappelijke transities.

Het aanpakken van het tekort aan ingenieurs

In Nederland is er een aanhoudende daling in de aanwas van studenten in technische studies, een trend die versterkt wordt door de afnemende interesse van scholieren in een bètatechnisch profiel en technische vervolgopleidingen. Dit wijst op een groeiend tekort aan ingenieurs, een probleem dat dringend aandacht vereist. Het stimuleren van interesse in techniek vanaf jonge leeftijd en het integreren van bètatechnisch onderwijs in het primair en voortgezet onderwijs zijn cruciale stappen in het keren van dit tij.

Stimuleren van technische studies in het voortgezet onderwijs

Het is belangrijk om scholieren in het voortgezet onderwijs actief aan te moedigen om te kiezen voor technische studies. Door bètavakken aantrekkelijker te maken en de maatschappelijke bijdrage van ingenieurs te benadrukken, kan de interesse in technische vervolgopleidingen worden verhoogd. Dit is een aanpak die in andere landen, zoals Duitsland, al tot hogere aantallen afgestudeerde ingenieurs heeft geleid.

Rol internationale studenten in verminderen van het tekort aan ingenieurs

Gezien de demografische ontwikkelingen in Nederland en de tekorten in diverse sectoren, is duidelijk dat het tekort aan ingenieurs niet alleen met Nederlandse studenten en ingenieurs kan worden opgelost. De internationale instroom van studenten blijft daarom van vitaal belang, ook voor bacheloropleidingen. Veel internationale studenten die in Nederland hun technische studie afronden, kiezen ervoor om in Nederland te blijven werken, wat bijdraagt aan het verminderen van het tekort aan ingenieurs.

Risico’s beperken van Engelstalige technische opleidingen

Het voorstel van sommige politieke partijen om technische bacheloropleidingen weer voornamelijk Nederlandstalig te maken, kan averechts werken. Zoals de situatie in Denemarken aantoont, kan het beperken van de toegankelijkheid van deze opleidingen voor internationale studenten het tekort aan ingenieurs verergeren. Het is daarom belangrijk dat Nederland open blijft staan voor internationale talenten en de toegankelijkheid van technische studies blijft waarborgen.

Nederland heeft lange tijd een reputatie genoten als een open en internationaal georiënteerd land, essentieel voor het aantrekken van het talent dat hard nodig is om het tekort aan ingenieurs aan te pakken. Recente discussies over het beperken van Engels in het hoger onderwijs leiden tot onzekerheid onder internationaal talent. Deze twijfels kunnen ervoor zorgen dat internationale studenten en wetenschappers Nederland minder aantrekkelijk vinden, wat het bestaande tekort aan ingenieurs kan verergeren.

Investeren in onderwijs en wetenschap

Investeringen in onderwijs en wetenschap zijn bewezen effectief. Een studie uit 2022, uitgevoerd door 4TU, een samenwerkingsverband van de vier Nederlandse technische universiteiten, toont aan dat elke euro geïnvesteerd in technische universiteiten maar liefst negen euro aan bruto toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie oplevert. Dit illustreert dat investeringen in de technische sector niet alleen het tekort aan ingenieurs kunnen verminderen, maar ook aanzienlijke economische voordelen bieden.

Heroverwegen van bezuinigingen in het onderwijs om tekort aan ingenieurs tegen te gaan

In de huidige economische modellen van het Centraal Plan Bureau worden investeringen in wetenschap vaak alleen als kostenpost gezien, terwijl de baten buiten beschouwing blijven. Hoewel bezuinigingen op onderwijs en wetenschap door sommige politieke partijen als een logische keuze worden gezien, kan dit de Nederlandse samenleving op lange termijn miljarden kosten. Het is daarom belangrijk dat er een heroverweging plaatsvindt over de waarde van investeringen in het onderwijs, met name in technische studies, om het tekort aan ingenieurs aan te pakken.

Bron: University of Twente