De warme winter is een boost voor de economie

Door de warme winter is de energiecrisis in een mildere fase geraakt. Dat is goed voor economische groei en helpt inflatie naar beneden, maar lastig voor de ECB.

Om 2023 eens positief te beginnen: het gaat goed met de gasvoorraden in Europa. Het zeer warme weer heeft ervoor gezorgd dat we rond de jaarwisseling zelfs stijgende voorraden zagen. Hierdoor zijn de voorraden nu veel beter gevuld dan normaal is in januari, momenteel bijna 20 procentpunt meer dan gemiddeld in de periode 2017-2022. Dat heeft een hoop positieve impact op de economie.

Ten eerste heeft het ervoor gezorgd dat de gasprijs weer flink gedaald is. Was de gasprijs begin december nog bijna 150 euro per megawattuur, inmiddels schommelt hij alweer even rond de 70. Bij deze prijzen is het weer veel aantrekkelijker om te produceren voor de industrie en dus zijn de kansen op een zware winterrecessie flink afgenomen in de afgelopen weken. Vertrouwenscijfers van producenten trekken dan ook voorzichtig weer wat aan op het moment.

Ook is dit voor de inflatie natuurlijk heel prettig. Bij de huidige prijzen voor gas en olie zal de energie-inflatie snel dalen. Eigenlijk is dat zelfs al het geval want de jaar-op-jaar groei in energieprijzen in de eurozone is gedaald van 41,5% in oktober naar 25,7% in december. Europese consumenten gaan hier dus van profiteren tenzij er een prijsplafond ingesteld is waardoor ze toch al beschermd waren van hoge prijzen. Voor Nederland moet de marktprijs voor gas nog verder dalen voordat deze onder het prijsplafond voor consumenten komt te liggen.

De effecten voor inflatie kunnen niet alleen voor deze warme maand positief zijn. Als de gasvoorraad namelijk minder daalt in de wintermaanden dankzij warmer weer, dan hoeven ze natuurlijk ook in de loop van 2023 minder aangevuld te worden. Dat zie je nu ook terugkomen in de termijnprijzen voor gas in de komende kwartalen: ook deze zijn flink gedaald. Nu kunnen die weer stijgen als de rest van de winter kouder dan normaal wordt, maar als dat niet zo is dan gaat de economische groei daar in 2023 van profiteren.

Zo is de impact van het warme weer op de economie voor de korte termijn waarschijnlijk positief, hetgeen betekent dat de huidige krimp van de economie waarschijnlijk tot zeer mild beperkt blijft. Uit een ING-enquête onder 148 Nederlandse topbestuurders van eind vorig jaar bleek dat de meeste bestuurders een recessie verwachten, maar toch optimistisch blijven voor 2023. Zij verwachten dus dat de krimp niet sterk genoeg wordt om daar veel negatieve effecten van te ondervinden.

Voor de ECB is dit alles heel dubbel nieuws. Een economie die goed blijft presteren is immers een risico voor de inflatie. Die zou op die manier langer hoog kunnen blijven. Tegelijkertijd zijn lagere energieprijzen natuurlijk prettig voor het inflatiebeeld en zal de roep toenemen om de rente niet verder te verhogen nu de daling in lijkt gezet. Dat maakt het qua communicatie een moeilijke periode voor de ECB, omdat de ECB juist de rente flink wil optrekken in de komende vergaderingen. Ook al lijkt de inflatiepiek achter de rug, zij maken zich juist zorgen om mogelijke tweede-ronde effecten die inflatie lang boven de 2% zou kunnen houden.

De verwachting is dat de rente zowel in februari als in maart in ieder geval nog met 0,5% verhoogd zal worden, maar een aantal ECB-bestuurders geeft aan dat ook dan de rente nog niet hoog genoeg is. Het zal deze lente dan ook interessant worden om te zien of deze bestuurders gelijk krijgen of dat de piek in de rente sneller nadert.

Auteur: Bert Colijn van ING Research