Chocola terwijl je wacht. Doen we toch even?

“Waarom komen mensen naar onze winkel? Albert Heijn verkoopt ons product immers ook. We moeten wel iets extra’s bieden.” “Hm, als we nu eens een fabriekje bouwen waar mensen hun eigen reep gemaakt zien worden? Gepersonaliseerd?” “Goed idee! …. Eh…. En nu?”

Zo moet ongeveer het eerste gesprek zijn gegaan bij Tony’s Chocolonely. Toegegeven: het plan bestond al wat langer. Maar toen het concreet werd, moet het wel ongeveer zo geklonken hebben. Oh, en waar ze het wilden gaan doen? Ach, laten we dan gewoon een monumentaal pand, hartje Amsterdam doen. In een souterrain van de Beurs van Berlage! Leuke extra uitdaging, toch? Rick van Doorn, IT-manager van Tony’s laat ons het resultaat zien. Want het is ze gelukt. Met een beetje hulp natuurlijk, maar er staat een heuse fabriek. “Onze eerste eigen fabriek,” vertelt Rick.

Gepersonaliseerde reep

Goed, in een monumentaal pand staat nu dus een chocoladefabriek. Eén die uitgerust is met de modernste besturing, communicatie en volgsystemen. Een klant komt in de winkel, heeft drie verschillende smaken chocolade en 20 soorten ‘inclusies’, of vulling om uit te kiezen. In een reep kunnen maximaal twee soorten chocolade en drie inclusies worden verwerkt. Via een orderinputsysteem gaat de bestelling de fabriek in – zichtbaar voor de besteller door een enorme glazen scheidingswand tussen winkel en fabriek, en een half uur later is de reep klaar om af te halen. Een deelreep, want Tony’s motto is ‘delen’. Dus wordt de reep geproduceerd in twee halve repen, ieder verpakt in een eigen wikkel en vervolgens verpakt in een deelbare omverpakking. Ideëel, hip en gepersonaliseerd: ook de wikkel stel je zelf samen. En met name de communicatie van die winkel naar de fabriek, dat was een spannende.

Uitdaging

Verschillende technische partners leverden dit huzarenstukje op. Dat alles onder de leiding van Jaap Leuijerink van IJssel Technologie, ingehuurd als projectmanager. Jaap die volgens Rick goud waard is. Tijdens ons bezoek is hij ook aanwezig, dus hij kan ons prima uit de doeken doen hoe het project er in zijn geheel aan toeging. “De uitdaging was vooral gelegen in het feit dat er een natuurproduct verwerkt wordt waarvan die verwerking ongelofelijk nauw luistert. Het tempereerproces van chocolade bezorgt zelfs de beste chocolatiers nog wel eens hoofdbrekens, de temperatuur, de tijd, het afkoelproces: alles moet heel precies verlopen. En als je zo’n fabriek met een nieuw procedé in een beperkte ruimte wilt inrichten, moet je over flink wat punten heel goed nadenken. Alleen al het feit dat je twee verschillende chocolades met verschillende eigenschappen in één mal wilt verwerken, levert hoofdbrekens en finetuning op. Want je kunt de mooiste software hebben, chocola doet wat het zelf wil. Mijn eerste reactie was: dit kan helemaal niet. Maar, we zijn de uitdaging aangegaan en voilà: het is gelukt! Dankzij alle betrokkenen.”

Rick herkent die reactie wel. “Mensen verklaarden ons in eerste instantie voor gek. Er kwamen natuurlijk verschillende vraagstukken voorbij die echt wel om specialistische kennis vroegen. Want je kunt wel een chocoladefabriek bouwen – hoewel dát an sich voor ons dus al een eerste keer was, maar je moet de orderengine laten communiceren met die fabriek. Dus de opdrachten, die vanaf verschillende bestelstations in de winkel kunnen komen, moeten gesnapt worden door de besturing van de productie. En tegelijk zijn hygiëne, veiligheid, traceability, conditionering van de ruimte en procesbeheersing stuk voor stuk sleutelonderwerpen. Bovendien moet je natuurlijk aan allerlei richtlijnen voldoen. We hebben heel wat denkwerk verricht om de gehele procedure vanaf scratch in te richten en veel wielen uitgevonden.” Hij lacht als hij het zich allemaal weer herinnert. “De verschillende partijen moesten goed met elkaar samenwerken. Voor de communicatie tussen de orderengine en de productie werd systeemintegrator VSE ons aangeraden door een van de betrokken partijen. Door die orderengine, die rechtstreeks vanuit de winkel naar de fabriek loopt, wordt normale orderafwikkeling ineens supercomplex. De logica van queuing bij grote aantallen – in welke volgorde moeten de repen worden geproduceerd, zijn alle batches optimaal gevuld, opdrachten vanuit de webshop – waar ook een bestelmogelijkheid komt – en het combineren van de juiste wikkel met de juiste reep, allemaal onderwerpen die flink wat denkwerk vragen. VSE programmeerde de interactie van de HMI’s met scanners en zorgde ervoor dat de juiste commando’s op de juiste momenten naar de juiste doseerunits worden gestuurd.” De repen worden gevolgd met behulp van RFID en nummering in de mal.

Stefan Lekkerkerker van VSE legt uit wat er bij die interactie komt kijken. “Er zit een groot verschil tussen de communicatie in de wereld van machines en de wereld van een webserverapplicatie. Om het simpel te zeggen, ze spreken niet dezelfde taal. We hebben de vertaalslag verzorgd zodat de vraag van de webserver op de juiste manier binnenkomt bij de cpu van de machine en de retourcommunicatie weer correct wordt verwerkt. We communiceren over de komst van een batch, of die goed- of afgekeurd is, welke wikkel erbij hoort. In een Raspberry Pi wordt de vertaling gedaan van API’s naar bits en bytes voor de PLC en vice versa.” Kun jij er nog chocola van maken? Mooi!

Traceability

Traceability is niet alleen in het proces van de nieuwe fabriek een ‘ding’, maar ook in de grondstofstromen überhaupt. Tony’s staat erom bekend dat ze voor een eerlijk handel met de cacaoboeren staan. Rick: “We zoeken altijd een directe relatie met de boeren. We zorgen voor een goede betaling, voor opleiding en daardoor ook verbetering van de omstandigheden ter plaatse. We werken met een zogenaamde beantracker die ervoor zorgt dat we van iedere boon de herkomst kunnen traceren. Op het moment dat die boon wordt verwerkt tot cacaomassa wordt dat natuurlijk iets minder gedetailleerd, maar de bonen die in de tank van 10.000 liter verdwijnen, zijn te traceren. En hetzelfde geldt voor de inclusies, die worden per batch aangeleverd. Is er met een bepaalde batch een issue, dan kunnen we de repen waarin die inclusies zijn verwerkt, traceren en terugroepen. Omdat we van de koper van iedere reep een telefoonnummer hebben, kunnen we die terugroepactie per sms doen.”

Bij de uitvoering van het project werden diverse partijen betrokken, vertelt Rick. “De kick-off bij het begin van de realisatie deden we met alle partijen aan tafel. Dat herinner ik me als een megagrote vergadering, hier boven in een zaal. Bedoeld als kennismaking en om de lijnen goed uit te zetten. Wie doet wat wanneer en waarom. En daarna startten de werkzaamheden. Vermogen erbij, koeling installeren, persluchtvoorzieningen aanleggen, passen en meten om de verschillende onderdelen naar binnen én op hun plaats te krijgen, muurtje aanpassen.” We bekijken de fabriek en zien het passen en meten en de creativiteit van de oplossingen met eigen ogen.

Zoals het spreekwoord zegt: waar een wil is, is een weg.

En zoek je nog een leuk cadeautje? Een gepersonaliseerde reep om te delen is volgens ons een aanrader. Logisch toch?

Waarom de Beurs?
Amsterdam is nog steeds de grootste cacaohaven van Europa, dus deze magische plek is natuurlijk niet toevallig gekozen door Tony’s. Begin 1900 vond in de Beurs van Berlage de cacaohandel al plaats op de Goederenbeurs. De Super Store aan de zijkant van de Beurs van Berlage (de kant van Amsterdam Centraal Station) bevindt zich direct onder de handelsvloer waar cacao werd verhandeld.