CE-markering past zich aan AI en cyberdreigingen aan

De CE-markering is al decennia een vertrouwd symbool op producten, van huishoudelijke apparaten tot complexe machines. Het staat voor Conformité Européenne en garandeert dat een product voldoet aan de strenge Europese eisen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. Tijdens de persconferentie van Pilz afgelopen woensdag vertelde Thomas Pilz het belang van dit keurmerk in een tijd waarin digitalisering en globalisering nieuwe uitdagingen met zich meebrengen. Hoe blijft de CE-markering relevant in een wereld waar machines steeds slimmer en meer verbonden worden?

De CE-markering, verplicht voor producten die onder EU-richtlijnen vallen, is al 30 jaar een hoeksteen van de Europese markt. Het begon met de Machinerichtlijn in 1995, die uniforme veiligheidsnormen voor machines vastlegde en nationale regels verving. Wat aanvankelijk een administratieve last leek voor bedrijven, groeide uit tot een symbool van vertrouwen en transparantie tussen fabrikanten en gebruikers. Toch vraagt de opkomst van digitalisering en cyberdreigingen om een herdefiniëring van wat veiligheid betekent.

De CE-markering wereldwijd als inspiratie

De impact van de CE-markering reikt verder dan Europa. Landen zoals Brazilië hebben hun eigen regelgeving geïnspireerd op de Europese Machinerichtlijn. Sinds 2010 stelt de Braziliaanse Norma Regulamentadora 12 (NR-12) minimale veiligheidseisen aan machines, grotendeels gebaseerd op de Europese normen. In India, een van de snelst groeiende economieën, is recent een soortgelijk wettelijk kader geïntroduceerd. Het Ministry of Heavy Industries publiceerde de Omnibus Technical Regulations, die verplichte certificeringen en een conformiteitsmarkering vereisen voor machines en elektrische uitrusting.

Voor bedrijven die naar India exporteren, betekent dit dat ze een lokale vertegenwoordiger moeten aanstellen om aan deze eisen te voldoen. Pilz India speelt hierin een sleutelrol door bedrijven te ondersteunen bij het navigeren door deze nieuwe regels. Machines zonder de Indiase variant van de CE-markering riskeren straks te worden tegengehouden aan de grens. Dit onderstreept hoe belangrijk het is om wereldwijd uniforme standaarden te hanteren, maar het roept ook de vraag op of lokale interpretaties van deze normen de internationale handel niet onnodig compliceren.

Nieuwe uitdagingen: AI en cyberbeveiliging

Digitalisering heeft de definitie van veiligheid drastisch veranderd. Dertig jaar geleden, toen het wereldwijde web werd geboren, waren de risico’s vooral fysiek van aard. Vandaag de dag vormen cyberaanvallen en datamanipulatie een minstens zo grote bedreiging. De EU heeft hierop gereageerd met de nieuwe Machineverordening, die in 2023 de Machinerichtlijn verving. Deze verordening houdt rekening met moderne technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) en legt de nadruk op Industrial Security.

AI brengt unieke uitdagingen met zich mee. Machines met zelflerend gedrag, waarbij algoritmes beslissingen nemen, roepen vragen op over hun betrouwbaarheid in kritieke situaties. De EU heeft dit erkend in de AI-verordening, die specifieke toepassingen zoals manipulatie van menselijk gedrag verbiedt en hoogrisico-AI-systemen, bijvoorbeeld in onderwijs of infrastructuur, onderwerpt aan strengere regels. Deze systemen moeten in de toekomst ook een CE-markering dragen. Dit is een stap vooruit, maar de complexiteit van zelflerende systemen vraagt om voortdurende waakzaamheid. Kan een machine die autonoom beslissingen neemt ooit volledig veilig worden geacht?

Daarnaast introduceert de Machineverordening eisen voor cyberbeveiliging. Met de toename van cyberdreigingen is het beschermen van besturingssystemen tegen manipulatie een prioriteit geworden. Zonder adequate beveiliging kan een CE-markering niet langer worden verleend. Dit wordt verder versterkt door de Cyber Resilience Act (CRA), die cyberbeveiligingsnormen stelt voor producten met digitale elementen, en de NIS 2-richtlijn, die bedrijven verplicht zich voor te bereiden op cyberaanvallen. Deze drie wetten vormen een drie-eenheid die de industrie dwingt om processen, van ontwikkeling tot documentatie, opnieuw in te richten.

CE-markering: Een blijvende standaard?

Pilz zelf heeft al stappen gezet om aan deze nieuwe eisen te voldoen. Na een cyberaanval in 2019 introduceerde het bedrijf een gecertificeerd ontwikkelingsproces volgens IEC 62443-4-1, dat voldoet aan de CRA. Dit proces waarborgt dat hun producten klaar zijn voor de digitale toekomst. Toch blijft de implementatie van deze wetten een uitdaging. In veel EU-landen, zoals Duitsland en Oostenrijk, is de NIS 2-richtlijn nog niet omgezet in nationale wetgeving, wat voor onduidelijkheid zorgt. Bedrijven die wachten op politieke overeenstemming riskeren achter te lopen, waarschuwt Pilz. Veiligheid gaat immers niet alleen om het voldoen aan wetten, maar om het beschermen van de kern van een onderneming.

De CE-markering blijft een krachtig instrument, niet alleen in Europa maar ook daarbuiten. Het succes ervan ligt in de combinatie van uniforme normen en flexibiliteit om in te spelen op nieuwe technologieën. Toch is het geen perfect systeem. De groeiende complexiteit van wetgeving, vooral rond AI en cyberbeveiliging, kan kleinere bedrijven voor grote uitdagingen stellen. Bovendien vraagt de globalisering om meer afstemming tussen markten om handelsbarrières te voorkomen.

Toekomst van de CE-markering

De CE-markering heeft zich bewezen als een robuust kader dat wereldwijd navolging krijgt. Of het nu gaat om de Braziliaanse NR-12, de Indiase Omnibus-regelgeving of de nieuwe Europese verordeningen, de principes van veiligheid en vertrouwen blijven centraal staan. Maar met de opkomst van AI en cyberdreigingen moet de CE-markering zich blijven aanpassen. Alleen zo kan het keurmerk relevant blijven in een tijd waarin technologie sneller verandert dan ooit.

Voor bedrijven is de boodschap duidelijk: wie nu investeert in veiligheid en compliance, is voorbereid op de toekomst. De CE-markering is niet langer alleen een symbool van conformiteit, maar een garantie dat producten en processen bestand zijn tegen de uitdagingen van een gedigitaliseerde wereld.

Meer informatie over Pilz