Belgische voedingsindustrie: hard getroffen maar niet geveld

Ook de Belgische voedingsindustrie ontsnapte niet aan de coronacrisis in 2020. Voor het eerst sinds de financiële en economische crisis van 2008 daalden zowel de omzet (met 1,7%) als de export (met 1,9%). Vooral de sluiting van de horeca en de food service en de terugval op de exportmarkten troffen de sector hard. Zonder de veerkracht en wendbaarheid van de voedingsbedrijven, de sectorale initiatieven, de erkenning als essentiële sector en de steunmaatregelen van de overheid zou de impact bovendien nog een pak zwaarder zijn geweest. Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, vertegenwoordigt 26 subsectoren en 700 bedrijven die kwaliteitsvolle voeding en dranken produceren in België. Fevia pleit ervoor om nu stap-voor-stap een veilige heropening van de horeca en andere gesloten sectoren te organiseren en bedrijven gericht te steunen om gezond uit de crisis te komen.

“Als essentiële sector zijn we blijven draaien, met dank aan de vele food heroes, de veerkracht en de inspanningen van onze voedingsbedrijven en de gepaste ondersteuning van de overheid,” verklaart Fevia voorzitter Jan Vander Stichele. “Het coronavirus heeft ook de voedingsindustrie te pakken gehad. Zeker de terugval in de export en het stilvallen van de horeca was voor vele bedrijven een zware klap. Toch hebben we de impact kunnen beperken, maar het komt er nu op aan om onze voedingsbedrijven gezond uit deze crisis te loodsen.”

Cijfers vertellen maar de helft van het verhaal

De economische cijfers van de Belgische voedingsindustrie voor 2020 tonen een dubbel beeld. Nadat de omzet in het eerste kwartaal steeg met 6,7%, volgde een scherpe daling met 9,3% in het tweede kwartaal en een daling van 4,3% over de 3 laatste kwartalen. Op jaarbasis daalde de omzet van de sector met 1,7% tot 54,4 miljard. Achter die beperkte daling schuilen echter grote verschillen, waarbij vooral de vele toeleveranciers van de horeca en de eventsector zwaar werden getroffen. Zo zagen bijvoorbeeld drankenproducenten hun productie dalen met meer dan 18% in 2020.

Naast de omzetdaling, kampen de voedingsbedrijven met een hogere productiekost omwille van de massale investering in beschermingsmateriaal en -maatregelen, een hoger absenteïsme, de gestegen kost van grondstoffen en van transport en logistiek, die evenzeer een gevolg zijn van de coronacrisis. Ook de export, al jaren de groeimotor van de voedingsindustrie, schakelde een versnelling lager en daalde met 1,9% tot 26,7 miljard euro.

En toch ziet Bart Buysse, CEO van Fevia, ook lichtpunten in een moeilijk jaar. “Dankzij de erkenning als essentiële sector en de broodnodige steunmaatregelen van overheidswege maar ook sectorale initiatieven zoals het sectoraal protocol om onze food heroes veilig te laten werken en ons #ReverseTheCurve herstelplan, kwam de sector niet op intensive care terecht. Zo kon de sector tijdens de crisis de activiteit en tewerkstelling enigszins op peil houden. En ondanks een daling met 3,7% blijft de voedingsindustrie met 1,7 miljard euro de grootste industriële investeerder. Dat is belangrijk met het oog op de toekomst, want de investeringen van vandaag zijn de competitiviteit, groei en jobs van de toekomst!”

3 remedies om de sector gezonder te maken

Ondanks financiële steunmaatregelen van de overheid, kampt meer dan een kwart van de bedrijven in de voedingsindustrie vandaag met grote financiële moeilijkheden. Fevia voorzitter Jan Vander Stichele pleit dan ook voor een adequate aanpak om de sector morgen gezond te houden: “De test- en vaccinatiestrategie verder uitrollen en zo mogelijk versnellen is nu de grootste prioriteit. Maar we pleiten tegelijk voor een spoedige, gecontroleerde en veilige heropening van de horeca en eventsector en om daarbij ook een concreet stappenplan met ondersteunende maatregelen te voorzien, ook voor de getroffen toeleveranciers. Laten we daarnaast ook niet vergeten dat de echte impact van de Brexit wellicht nog in de volgende periode op ons afkomt.”

Naast gerichte maatregelen om de coronacrisis en de Brexit het hoofd te bieden, roept Fevia ook op om de competitiviteit van Belgische voedingsbedrijven structureel te versterken door onze loonkosten- en energiekostenhandicap verder weg te werken. Zo wil de sector ook eindelijk een halt toeroepen aan de grensaankopen, die na het heropenen van de grenzen quasi onmiddellijk opnieuw naar hun oude, hoge niveau stegen. De fiscale lasagne speelt ons parten en moeten we dringend afbouwen. Nieuwe taksen of heffingen die onze producten duurder maken, zijn voor Fevia absoluut te mijden!

Een derde remedie om de sector naar de toekomst toe gezond te houden, is door te investeren in digitale transformatie en circulair ondernemen. “Tijdens de coronacrisis investeerden tal van voedingsbedrijven in e-commerce platformen om de impact van de horecasluiting of het wegvallen van toerisme op te vangen. Daarin zien we heel wat toekomst en moeten we zeker onze vele kmo’s begeleiden. En naast de digitale transformatie zetten we ook volop in op circulair ondernemen. Ook daar kan de overheid helpen door te zorgen voor een goed innovatie- en investeringsklimaat dat bedrijven stimuleert en niet bestraft. Dit is niet alleen belangrijk om competitief te blijven, maar ook om een antwoord te kunnen geven op huidige en toekomstige, economische, maatschappelijke en ecologische uitdagingen,” besluit CEO Bart Buysse.

Lees ook:

• Producentenvertrouwen industrie neemt toe in maart
• Vertraging Suezkanaal jaagt industrie op kosten