Geopolitieke spanningen zorgen voor onrust, maar arbeidstekort grootste pijnpunt

Heb je je ooit afgevraagd waarom bedrijven in Nederland anno 2025 zo hard worstelen? Het antwoord ligt vaak niet in fancy handelsconflicten of geopolitieke spanningen, maar in iets veel simpelers: het arbeidstekort. Terwijl de wereld om ons heen verandert met importtarieven en stikstofregels, is het tekort aan personeel dé grote uitdaging voor de industrie.

Stel je voor: voormalig autofabriek VDL Nedcar in Limburg draait op volle toeren voor de bouw van legerdrones, maar kan geen monteurs vinden. Of een IT-bedrijf dat cybersecurity-oplossingen levert, maar niemand heeft om de code te schrijven. Dat is de realiteit van vandaag. In maart 2025 zien we dat 36% van de bedrijven het arbeidstekort als hun grootste obstakel noemt (bron: Sectorprognoses ING maart 2025). En dat is niet zomaar een cijfer. Het laat zien hoe diep dit probleem zit. Toch is er ook goed nieuws. Want waar een tekort is, ontstaan slimme oplossingen. Denk aan automatisering of een frisse kijk op werk. Benieuwd hoe dat eruitziet? Lees verder!

Arbeidstekort: de cijfers spreken

Laten we even concreet worden. In januari 2025 gaf 36% van de Nederlandse ondernemers aan dat ze niet genoeg mensen kunnen vinden. Dat is iets minder dan vorig jaar, maar nog steeds bijna dubbel zo hoog als het gemiddelde van de afgelopen jaren. Neem VDL Nedcar. Na een grote ontslagronde een jaar geleden, heeft bijna al dat personeel nu weer elders een baan. Of kijk naar Blokker: na hun faillissement in november vroegen maar weinig medewerkers een uitkering aan. Waarom? Er is werk zat! Het arbeidstekort zorgt ervoor dat mensen snel weer aan de slag gaan.

Dit heeft effect. Huishoudens krijgen meer te besteden door forse loonstijgingen. Dat stimuleert sectoren zoals de horeca en detailhandel. Voor 2025 verwachten we dat de horeca met 1,5% groeit en in 2026 met 1,6%. De bouw profiteert ook, dankzij overheidsinvesteringen in infrastructuur. Hier zien we een groei van 1,6% in 2025 en 1,5% in 2026. Maar er is een maar: stikstofregels kunnen roet in het eten gooien. Toch blijft het arbeidstekort de rode draad in al deze verhalen. Het dwingt bedrijven om creatief te zijn.

Zakelijke dienstverlening: arbeidstekort treft hard

Nergens voel je het arbeidstekort zo sterk als in de zakelijke dienstverlening. Vooral niet-specialistische diensten zoals beveiligings- en schoonmaakbedrijven hebben het zwaar. Maar liefst vier op de vijf beveiligingsbedrijven kunnen geen mensen vinden. Schoonmaakbedrijven zitten op driekwart. Bij uitzendbureaus zien we iets anders. Daar daalt de krapte juist. Nog steeds heeft 40% moeite met personeel, maar dat is veel minder dan drie jaar terug. Hoe kan dat? Bedrijven huren minder zzp’ers in door strengere regels. Uitzendkrachten vullen dat gat.

Specialistische diensten zoals accountants en juristen hebben ook last van het arbeidstekort. Bijna twee op de drie accountantskantoren kampen ermee. Waarom? Nieuwe Europese regels, zoals de CSRD-richtlijn, zorgen voor meer werk. Bedrijven moeten nu verplicht rapporteren over duurzaamheid. Dat vraagt om extra handjes. Gelukkig komt er mogelijk verlichting. Een nieuw Europees pakket maakt de regels iets lichter voor kleinere bedrijven. Dat kan het arbeidstekort bij accountants wat drukken. Toch groeit deze sector hard: 3,0% in 2025 en 3,1% in 2026. Innovatie en vraag houden het tempo erin.

Productiviteit onder druk

Het arbeidstekort heeft nog een keerzijde: de productiviteit daalt. In 2024 groeide de economie met 0,9%, maar het aantal gewerkte uren steeg met 1,2%. Dat betekent dat we minder efficiënt werken. De productiviteit zakte met 0,2%. Niet dramatisch, maar wel een trend. In 2023 was de daling zelfs 1,3%. Hoe komt dat? We schuiven op naar sectoren zoals horeca en recreatie, waar de productiviteit lager ligt. Hoogproductieve industrieën, zoals de machinebouw, verliezen terrein. Het arbeidstekort versterkt dit, want er zijn simpelweg niet genoeg mensen om alles draaiende te houden.

Maar er zijn lichtpuntjes. De IT-sector doet het anders. Daar steeg de productiviteit in drie jaar met bijna 9%. Hoe? Door slimme technologie en automatisering. Ondanks meer gewerkte uren groeide de waarde die ze toevoegen nog harder: bijna 18%. Dat is een les voor andere sectoren. Het arbeidstekort dwingt je om te innoveren. En dat klinkt toch als een slimme oplossing, nietwaar? Voor 2025 en 2026 zien we hier een groei van 3,5% en 3,8%. Technologie blijft een antwoord op de krapte.

Industrie en arbeidstekort: een dubbel verhaal

In de industrie speelt het arbeidstekort ook, maar daar komen meer uitdagingen bij. Hogere importtarieven uit de VS, zoals 25% op auto’s en staal, raken de productie. Toch kan dit een voordeel zijn. Bedrijven die staal gebruiken, worden concurrerender dan hun Amerikaanse collega’s. Energieprijzen zijn een ander probleem. Door de oorlog in Oekraïne schoten die omhoog. De chemische industrie kromp in 2022 met 20% en herstelt nog steeds niet. Toch zien we hoop. De industrie groeit in 2025 met 2,0% en in 2026 met 0,7%. Het arbeidstekort blijft een rem, maar herstel is onderweg.

Machinebouw en voedingsmiddelen doen het beter dan gemiddeld. Ze vinden manieren om met minder mensen meer te doen. Automatisering helpt hier enorm. Stel je een lopende band voor die vroeger tien man nodig had, maar nu met drie draait. Dat is de kracht van technologie tegen het arbeidstekort. Toch blijft het spannend. Netcongestie en stikstofregels maken uitbreiding lastig. Bedrijven moeten slim blijven schakelen.

Kansen in de IT

Het arbeidstekort biedt ook kansen, vooral in de IT. Twee op de drie ondernemers maken zich zorgen om cybercriminaliteit. Dat betekent meer vraag naar cybersecurity-experts. Maar die zijn er niet genoeg. Wat doe je dan? Automatiseren! IT-bedrijven ontwikkelen oplossingen die taken overnemen. Denk aan software die zelf hacks detecteert. Dat verlicht de druk van het arbeidstekort. De sector groeit daardoor hard: 3,5% in 2025 en 3,8% in 2026. Het laat zien hoe een probleem een kans kan worden.

Voor engineers is dit interessant. Je kunt met technologie het arbeidstekort tackelen. Een robot die onderhoud doet, een systeem dat data analyseert: het zijn praktische oplossingen. Bedrijven die dit snappen, winnen. En dat maakt IT zo’n boeiend veld nu. Het arbeidstekort pusht ons vooruit, hoe gek dat ook klinkt.

Arbeidstekort als motor voor vooruitgang

Het arbeidstekort is een flinke horde, maar ook een kans. Het dwingt bedrijven om te innoveren en slimmer te werken. Engineers bouwen de systemen die ons verder helpen. En dat maakt 2025 zo spannend. Het arbeidstekort is niet alleen een probleem, het is een duwtje naar een efficiëntere, slimmere toekomst. Hoe ga jij dat aanpakken?